Perspectief 2012-15

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 15, april 2012 12 respect werd niet gerealiseerd in het Westen. De icoon is plaatsvervangend voor het lichaam van Christus. Niemand heeft God gezien, maar in Jezus is God belichaamd. Ik denk dan aan de proloog van het Johannesevangelie. Dat drukken iconen uit en continueren ze. In mijn studententijd, vanuit de studentenparochie, verdiepte ik me in geloven. Mijn geloof verdiepte zich, ik ontdekte de Bijbel. En daarmee kan ik zeggen dat voor mij iconen vorm en inhoud zijn. Als ik in de Bijbel lees en naar een icoon kijk, lees ik verder. Ik bid via het kijken naar een icoon, dat leer ik steeds meer. Ik moet er wel tijd aan wijden, alleen zijn, de stilte ingaan. Dan hoef ik niets te zeggen, net als wanneer je soms een mens ontmoet. Als ik geen tijd heb voor stilte, heb ik ook geen tijd voor mensen. Ik heb geen angst voor de stilte, dan kom ik tot een relatie met God, via een icoon. Dan ervaar ik dat God in mijn leven is, dat geeft me kracht. Ik hoef me niet alleen met studie bezig te houden. Ik volgde vorig jaar een Ignatiaanse training in stilte. We waren vijf dagen stil, vijf dagen alleen met onszelf, ieder apart. De tegenwoordigheid van God begon toen te leven voor me. Als iemand met zichzelf alleen kan zijn, dan kan deze mens ook God ontmoeten. Dat leerde ik met name ook van, bij iconen. In een orthodoxe kerk is bidden voor de iconen belangrijk. Ik snap niet alles van de liturgie in een voor mij soms vreemde taal, maar herken de mensen, hoe ze omgaan met iconen, op een natuurlijke wijze. De iconen maken deel uit van de kerk, meer dan in een rooms-katholieke kerk. De barok raakt me niet, helpt me niet bij contemplatie, is een uiting van trots. Iconen zijn duidelijk, helder, in hun details, symboliek. Alles valt op z’n plaats, in de icoon, in de architectuur van de kerk. Het is een transcendente wereld. Niet naturalistisch, niet realistisch maar gericht op het goddelijke. Het goddelijke wordt getoond. Ik heb veel dromen, verlangens. Die komen niet vaak uit. Maar ik leerde dat dat ook niet hoeft. Ik ben niet veroordeeld tot ongeluk als mijn verlangens niet worden gerealiseerd, want God is mijn fundament. De zin van mijn leven is niet dat mijn verlangens worden vervuld, maar het zijn met God. De nabijheid van God geeft me moed om te leven. Ik houd van het leven, God houdt van mij. Dat helpt me tegen donkere leegtes in mijn leven, ook als anderen niet van me houden. Anna, wat is voor jou een icoon van onze tijd? Ik denk aan de voorstelling van de lijdende Christus, die van de kruisweg, van de doek van Veronica. Er zijn twee tradities in het Christendom die elkaar aanvullen: die van de iconen die uitgaan van de verheerlijkte Christus, zonder tekenen van lijden, en die van het Westen, waarin Christus als de lijdende wordt afgebeeld. Ieder van ons kent een innerlijk drama. Dat wordt met die icoon van de doek van Veronica uitgebeeld. Als je de tien Geboden respecteert, verzekeren ze je van een gerust geweten, een rustig hart, ook al gaat het tegen je wil in, tegen het jagen van onze tijd