Perspectief 2012-15

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 15, april 2012 10 een mogelijke overeenstemming te zien. 29 Anderzijds blijft op het niveau van het gewone parochieleven de oecumene moeilijk. Over de beperkingen die van de kant van de Russisch- orthodoxe Kerk aan haar gelovigen met betrekking tot contacten met andere confessies worden opgelegd, hebben we al gesproken. De verhoudingen, zelfs tussen diasporagemeenten en hun andersgelovige omgeving, zijn in het gunstigste geval vriendelijk, maar ook afstandelijk. Vaak ontbreekt het bovendien aan goede kennis van elkaar. Orthodox christendom is voor veel Katholieken en Westerse gelovigen in het algemeen iets dat men hooguit zeer summier en oppervlakkig kent. Omgekeerd heeft het gebrek aan onderwijsmogelijkheden tijdens en na het communisme ertoe geleid dat veel orthodoxe priesters nog steeds een beeld van het katholicisme hebben, dat hoogstens overeenstemt met de tijd voorafgaand aan het Tweede Vaticaanse Concilie. Er zijn echter signalen dat deze toestand, ook ten gunste van de oecumene, stapje voor stapje wordt overwonnen. Al met al blijft de kerkelijke politiek een mijnenveld, de theologie tegelijkertijd een bron van misverstanden en mogelijk toch ook van nieuwe perspectieven, en de verhouding tussen kerk en seculiere samenleving een gezamenlijke uitdaging voor katholieken en orthodoxen. Oecumene was, ook voor orthodoxen, altijd verbonden met de noodzaak van een gezamenlijk getuigenis tegenover de wereld. Historische omstandigheden hebben bijgedragen aan een verschuiving van zwaartepunten, maar de vraag blijft nog steeds of men in de oecumene in staat is om verder te komen dan alleen een nuchter bondgenootschap tegenover een vermeende vijand, de ‘seculiere wereld’. Het was de Russische theologie van de 20 e eeuw die hiervoor een weg wilde wijzen. 29 Oeldemann, Komplementarität . loc.cit., blz. 52-54, 57-60