Perspectief 2011-13

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 13, september2011 9 4.4. Het gezag van bilaterale teksten Zoals gezegd bestaat Harvesting the Fruits voor een groot percentage uit citaten. Dat is een interessant gegeven vanuit de optiek van de gezagsvraag. Want door het citeren krijgen de geciteerde fragmenten een zeker gezag. Wat niet wordt geciteerd uit de dialoogdocumenten blijft immers buiten zicht en krijgt zo geen ‘gezag’. Ook binnen deze geciteerde teksten komen citaten voor. Dat kunnen citaten zijn uit eerdere dialogen van dezelfde partners (zoals in nr. 41 waarin ARCIC Gezag I en Gezag III worden geciteerd in passages, genomen uit Growing Together in Unity and Mission ). Het kunnen verwijzingen uit of naar de Schrift zijn (in hetzelfde nr. 41 wordt geattendeerd - via hetzelfde citerende citaat uit GTUM - op 5 passages uit het Nieuwe Testament) of uit Vaticanum II (zoals in nr. 47 via het eerste document uit de gereformeerd - katholieke dialoog). Hun gezag wordt door het citeren als het ware bevestigd. Men kan de vraag stellen wat de bedoeling is van dit vele citeren. In de verte klinkt nog iets mee van een methode uit de neoscholastieke handboekentheologie waarin een setje citaten uit de Schrift, de patristiek en de scholastiek het antwoord op een vraag moest onderbouwen. Of is eerder te denken aan het opsieren van een uitspraak om te laten zien dat de uitspraak en de geciteerde bron bij elkaar horen, opdat zo het gezag van de bron erop afstraalt? Zelfs een copy-pasting strategie is aan de uitoefening van kerkelijk leergezag niet vreemd, vooral bij hevig bediscussieerde kwesties, alsof herhaling een gezagverhogend effect heeft. Hoe dan ook, een tekst alleen heeft geen gezag. Ze steunt ook op het institutionele, morele en theologische gezag van degene die haar voorhoudt en op het gezag dat lezers en gebruikers haar toekennen. Dat zal gebeuren als ze transparant is voor het geheim van de Drie-ene God of, zoals Luther ooit zei, was Christum treibet .