Perspectief 2011-13

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 13, september2011 4 Gereformeerde Kerken en de Methodistische Wereldraad. Dat zijn niet alleen de dialogen die in de afgelopen 40 jaar verhoudingsgewijze de meeste documenten hebben opgebracht. Ze hebben ook alle vier wortels in de zestiende-eeuwse hervorming en de vragen die toen werden gesteld en tot breuken in de eenheid hebben geleid. De dialoog van de Rooms- katholieke Kerk met de oosterse kerken is niet in het project betrokken. Deze kerken hebben voor de Rooms-katholieke Kerk een andere kerkelijke status dan de gemeenschappen die uit de zestiende-eeuwse reformatie zijn voortgekomen. Evenmin zijn de meer recent begonnen gesprekken met de Vrije Kerken en de kerken met een doperse, evangelicale, charismatische of pentecostalistische achtergrond in het project meegenomen. De set vragen die daarin op tafel ligt, is namelijk nogal verschillend. Ook de Oud-katholieke Kerk ontbreekt. Toen het oogstproject begon, lag er nog geen document voor. Sinds 2009 wel, hetzelfde jaar als waarin Harvesting the Fruits verscheen. Concreet is het project uitgevoerd door medewerkers van de Pauselijke Raad. Ze hebben gewoonlijk de contacten met een of enkele confessionele families in hun portefeuille. In dit geval echter werd een thematisch raster gemaakt en kreeg elke medewerker de taak uit de betrokken dialogen materiaal te verzamelen. Dat werd vervolgens besproken in de stafvergaderingen. In december 2008 is een eerste concept voorgelegd aan de plenaire vergadering van de Raad, een orgaan met adviseurs, en aan theologen van partnerkerken. Het concept werd grondig bewerkt en is ten slotte gepubliceerd op naam van de voorzitter van de Pauselijke Raad, kardinaal Walter Kasper. Dit laatste mag wellicht verwonderen. Het is te verstaan in het licht van de spanning tussen de Congregatie voor de Geloofsleer en de Pauselijke Raad. Formeel is de Raad aan de Congregatie gekoppeld. Als de Congregatie echter alle teksten had moeten wegen, zou het opmaken van de balans waarschijnlijk langer hebben geduurd, was bovendien het formele gewicht van de oogst binnen de Rooms-katholieke Kerk wellicht hoger geweest, maar zou ook de oogst zelf – zowel in de zin van positieve beaming van resultaten als in de zin van verder te bespreken vragen – wel eens heel anders kunnen zijn uitgevallen. Extra druk ging uit van het feit dat kardinaal Kasper 75 jaar zou worden en statutair zijn ontslag als voorzitter van de Raad moest indienen. Zo kwam het dat Harvesting the Fruits in 2009 in de voorliggende vorm uitkwam. De wording werpt licht op de wijze waarop het auteurschap van kardinaal Kasper moet worden verstaan. Zijn hand is het meest herkenbaar in de inleiding, de overwegingen aan het eind van de hoofdstukken, de ordening van het geheel en de conclusies aan het eind. De selectie van de teksten is groepswerk geweest op basis van voorwerk van medewerkers, stafvergaderingen en feedback van adviseurs. 2. Doelstelling De vraag naar de doelstelling van het boek impliceert de vraag voor wie het is bestemd. Er staan vier passages in Een rijke oogst die hierover iets zeggen. nr. 1: ‘Om het constructieve resultaat van de laatste decennia niet te vergeten en niet over het hoofd te zien wat nog gedaan moet worden I’ nr. 1: ‘De documenten behoeven receptie en erkenning in en door de Kerk.’ nr. 4: ‘Wij hopen dat dit studiedocument voor onze Kerk en voor onze partners een aansporing mag blijken om na te denken over de gezamenlijke weg en het dialoogproces van meer dan veertig jaar, om het levend te houden en dan de dialogen met nieuwe inzichten en frisse moed voort te zetten.’ nr. 112: ‘In deze hoop wordt dit Oogstproject voor verdere studie en discussie aan onze Kerk en aan onze oecumenische partners voorgelegd. Het is ons verlangen dat het een proces