Perspectief 2011-13

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 13, september2011 31 geïdentificeerd. Ze hebben hun eenheid in de Una Sancta . Er is slechts één Kerk van God, of die nu lokaal of universeel zijn uitdrukking vindt” (CLU, 12). Wat is een lokale kerk? De genoemde dialogen zijn het erover eens dat de lokale kerk waarlijk Kerk is, dat de Kerk van God werkelijk aanwezig en actief is in de plaatselijke kerk. De lokale kerk is dus niet een administratief of juridisch onderdeel van de universele kerk. Maar ook al is dat waar, de vraag moet worden gesteld wat we verstaan onder ‘lokale kerk’? Alle christelijke confessies nemen aan dat een lokale kerk een gemeenschap is van gedoopte gelovigen, waar het Woord van God wordt gepredikt, het apostolische geloof wordt beleden, de sacramenten worden gevierd, het verlossingwerk van Christus aan de wereld wordt verkondigd, en een dienst van toezicht ( episkopè ) wordt uitgeoefend door bisschoppen of andere bedienaars, ten bate van de gemeenschap (CLU, 15). Maar er is geen eensgezindheid over de rol en de plaats van de bisschop in de lokale kerk. Voor katholieken en orthodoxen is de bisschop essentieel voor het begrip en de structuur van de lokale kerk. Hij staat in het hart van de lokale kerk en garandeert de eenheid ervan. 14 De kerken van de reformatie en de vrije kerken kennen een grote verscheidenheid aan institutionele structuren en vormen van zelfbegrip en delen deze ‘episcopale’ structuur van de lokale kerk niet. Het begrip lokale kerk is in die kringen minder gebruikelijk. Het is veeleer de plaatselijke christelijke gemeenschap (parochie, gemeente) waarop de bovenstaande definitie van toepassing zou zijn en die kunnen dus een plaatselijke kerk worden genoemd. Dit verschil moet wel worden genuanceerd in die zin dat, binnen een ‘episcopaal’ concept van lokale kerk, de parochies een lokale expressie zijn van het diocees en van de hele kerk op voorwaarde dat ze in gemeenschap zijn met het diocees of de lokale kerk. Anderzijds hebben ook de kerken uit de reformatie en de vrije kerken, behalve hun nadruk op de lokale congregatie, structuren ontwikkeld voor een grotere groep van gemeenten (bijvoorbeeld in districten, diocesen, of kringen) en hebben ze ambten ontwikkeld die bijzondere verantwoordelijkheden hebben (bijvoorbeeld bisschoppen, superintendanten, regionale pastores). De universele kerk en de kwestie van de prioriteit De universele Kerk is de gemeenschap van alle lokale kerken die zijn verenigd in geloof en eredienst over de hele wereld. De universele kerk is niet de optelsom, de federatie of de juxtapositie van lokale kerken. Deze zijn allen samen dezelfde Kerk van God die in de wereld aanwezig en werkzaam is. De notie van universele kerk erkent de diversiteit van culturele en sociale contexten. De Rooms-katholieke Kerk en de orthodoxe kerken verstaan zichzelf als vertegenwoordigers van de universele Kerk. Kerken uit de Reformatie en vrije kerken organiseren zich vooral op nationaal niveau en hebben moeite deze universele dimensie van de Kerk te zien en te ervaren. Toch is ook bij hen het besef van de universaliteit van de Kerk gegroeid via de oprichting van de Wereldbonden en van de Wereldraad van Kerken. 14 Cfr. CLU 16 : “Voor de kerken van de ‘katholieke’ traditie is de bisschop van essentieel belang voor het begrip en de structuur van een plaatselijke kerk. Bisschoppen, als opvolgers van de apostelen, zijn ‘het zichtbare beginsel en fundament van eenheid in hun eigen kerken’ ( Lumen Gentium , Volgens het eerste verslag van de Katholieke / Orthodoxe Gemengde Commissie (München, 1982). "De bisschop staat in het hart van de plaatselijke kerk als bedienaar van de Geest om de charisma’s te onderscheiden, en zorgt ervoor dat ze in harmonie worden uitgeoefend, voor het goed van iedereen, in trouw aan de apostolische traditie."(II / 3) De Anglicaanse / Rooms-katholieke Internationale Commissie definieerde de plaatselijke kerk als "de eenheid van de lokale gemeenschappen onder een bisschop" (ARCIC-I, het Eindverslag, blz. 92). De Kerk is dus het meest volledig geopenbaard / gerealiseerd wanneer Gods volk is verenigd in de eucharistische vergaderde gemeenschap met de bisschop. Bijgevolg is de lokale kerk in deze tradities in eerste instantie het diocees, hoewel de uitdrukking ook kan verwijzen naar meerdere diocesen”