Overeen 2015-34

1 • april 2015 Pan-Orthodox Concilie wil de eenheid van de Kerk bevorderen Zondag Oosterse Kerken – 3 mei 2015 door Geert van Dartel Inhoudsopgave april 2015 O p 30 november 2014 was paus Franciscus te gast bij patriarch Bartholomeüs in Istanbul om samen met hem, de Heilige Synode, de geestelijkheid en de gelovigen van het Oecumenisch Patriarchaat hun patroonsfeest van St.-Andreas te vie- ren, de eerstgeroepene en broer van Petrus. In hun gezamenlijke verkla- ring benadrukten beide leiders op- nieuw hoezeer zij het werk voor de eenheid van de Kerk zijn toegedaan. Vanuit katholiek perspectief heeft het streven naar herstel van eenheid met de Orthodoxe Kerken steeds prioriteit gehad. Vanwege de grote verwant- schap in leer en kerkopvatting leek de oecumene met deze en andere Ooster- se Kerken het meest kansrijk. Vanuit orthodox perspectief wordt deze op- vatting echter niet algemeen gedeeld. Op de eerste plaats bestaan er in ver- schillende oosters-orthodoxe kerken sterke anti-katholieke sentimenten (Griekenland, Servië en Rusland). De last van het verleden en kritiek op het primaatschap van de paus spelen daar- in een grote rol. Op de tweede plaats bestaan er binnen de orthodoxie zelf grote spanningen. De leidende rol van het Oecumenisch Patriarchaat in de wereld van de Orthodoxie wordt be- twist door het patriarchaat van Mos- kou. In deze situatie is het moeilijk om voortgang te maken. Van katholieke zijde wordt fijngevoeligheid gevraagd en daadwerkelijk ook opgebracht om spanningen niet nog groter te maken. Pan-Orthodox Concilie Voor de toekomst van de oecumeni- sche relaties is het Pan-Orthodox Con- cilie dat volgend jaar in Istanbul ge- houden wordt van grote betekenis. Het besluit tot dit Concilie werd vorig jaar maart in Istanbul genomen op de algemene vergadering (Synaxis) van de primaten van de Orthodoxe Ker- ken. Het voornemen bestaat al sinds de jaren twintig van de vorige eeuw. In de jaren zestig en zeventig werd er veel over gesproken. Daarna werd het stil, totdat het kort geleden opnieuw werd opgepakt. De voorbereidingen zijn inmiddels in volle gang. Vanaf september 2014 werkt een commissie van orthodoxe theologen aan documenten die tijdens n Pag. 1-2 Pan-orthodox Concilie wil de eenheid van de Kerk bevorderen De Zondag voor de Oosterse Kerken staat in het teken van de relatie tussen Rome en Constantinopel. n Pag. 3 Dubbel oecumenisch – Het patriarchaat van Constantino- pel voor….slimmeriken Leo van Leijsen legt uit hoe het oecumenisch patriarchaat van Constantinopel is ontstaan en wat het voor de oecumene betekent. n Pag. 4 ‘Het wonder van de eenheid is al begonnen’: paus Franciscus en de oecumene. Hendro Munsterman laat zien hoe paus Franciscus op oecu- menisch gebied de lijn van zijn voorgangers voortzet. n Pag. 5 Herdenking van 500 jaar Reformatie in 2017 Sjaak van ’t Kruis gaat in op de vraag wat deze herdenking voor katholieken kan betekenen. n Pag. 6 De beleving van Eucharistie en Avondmaal Bernhard Hegge bericht over de voortgang van het project ‘Bele- ving van Eucharistie en Avond- maal’ van de Raad van Kerken. n Pag. 7 De toekomst van de Katholieke Vereniging voor Oecumene Voorzitter Marcel Sarot benoemt drie uitdagingen die voor de toe- komst van de vereniging van bijzonder belang zijn. n Pag. 8 Het zaad en de tuinkers Uit de gedichtencyclus ‘Zand en Stenen’ van Rob van Uden publiceren we het paasgedicht. Sinds de historische ontmoeting tussen patriarch Athenagoras en paus Paulus VI in 1964 in Jeruzalem is de relatie tussen paus en oecumenisch patriarch van cruciaal belang op de weg naar het herstel van de eenheid tussen de Kerk van Oost en West. In 2014 vonden tussen patriarch Bartholomeüs en paus Franciscus verschillende belangrijke ontmoetin- gen plaats. De eerste speelde zich in de laatste week van mei opnieuw in Jeruzalem af. Met hun ontmoeting, gezamenlijk gebed en gemeen- schappelijke verklaring onderstreepten patriarch en paus hun vastbeslo- tenheid om voort te gaan op de weg naar eenheid. Zij spraken hun steun uit voor de theologische dialoog van de Gemeenschappelijke Internationale Commissie. Deze werd 35 jaar geleden ingesteld om langs de weg van de theologische dialoog de problemen die het herstel van eenheid nog in de weg staan op te lossen.