Overeen 2015-34

2 • april 2015 het Concilie zullen worden bespro- ken. Dit voorjaar zouden ze klaar moe- ten zijn. De veertien autocefale (= be- stuurlijk volledig zelfstandige lokale) kerken zullen ieder met 24 bisschop- pen en hun primaat aan het concilie deelnemen. De autonome kerkge- meenschappen (d.w.z. zij die slechts gedeeltelijk zelfstandig zijn) worden vertegenwoordigd door hun autocefa- le moederkerk. Over de besluitvor- ming is afgesproken dat besluiten al- leen bij consensus genomen zullen worden. Dit betekent dat iedere loka- le kerk een vetorecht heeft. Agenda Patriarch Bartholomeüs heeft een groot aandeel in de totstandbrenging van dit Concilie. Het laatste oecumeni- sche Concilie werd in 879-880 gehou- den in Constantinopel. Het komende concilie zou voor de Orthodoxe Ker- ken kunnen betekenen wat het Twee- de Vaticaans Concilie voor de Katho- lieke Kerk was. Onlangs nam de patriarch zelf deel aan een symposium van de Katholieke Universiteit Leuven over de visie van orthodoxen op het Tweede Vaticaans Concilie. Hij was in 1961 als waarnemer bij het Concilie en sprak zijn waardering uit voor de creativiteit en de hoop die het Conci- lie opwekte met name voor wat betreft de relaties met andere kerken. Het be- vorderen van de eenheid van de Kerk is ook het belangrijkste doel van het Pan-Orthodoxe Concilie, zo zei pa- triarch Bartholomeüs in Leuven. De huidige spanningen binnen de or- thodoxie hebben te maken met de rangorde tussen de lokale kerken (dyptichen = de vastgelegde volgorde waarbinnen hun hoogste leiders in de eucharistie worden herdacht) en met de procedure voor het verlenen van autocefalie. Op dit moment zijn er dienaangaande nogal wat onopgelos- te kwesties die de relaties tussen Or- thodoxe Kerken onderling verstoren (o.a. Oekraïne, Macedonië, Amerika). Andere thema’s die aan de orde zullen komen, zijn de rol van de orthodoxie in de moderne wereld en de positie van de orthodoxie in de diaspora. Primaatschap Wellicht zullen vertegenwoordigers van andere kerken als waarnemer aan het Pan-Orthodox Concilie deelne- men. De oecumenische relaties, in het bijzonder die met de Katholieke Kerk, zullen zeker op de agenda van het Concilie komen. De belangrijkste vraag hier is in hoeverre er binnen de orthodoxie overeenstemming gevon- den kan worden over de visie op pri- maatschap. De opvattingen hierover verschillen. Het patriarchaat van Mos- kou staat op het standpunt dat het pri- maatschap van de eerste Kerk niet meer is dan een eretitel zonder werke- lijk gezag. Het patriarchaat van Con- stantinopel huldigt de opvatting dat het primaatschap van de eerste Kerk ook echt gezag en verantwoordelijk- heid inhoudt. Het punt van het pri- maatschap speelt dus niet alleen in de relatie tussen orthodoxie en de catho- lica, maar ook in de onderlinge ver- houdingen tussen de Orthodoxe Ker- ken zelf. In de theologische dialoog van de Ge- meenschappelijke Internationale Commissie is de plaats van het pri- maatschap in de communio van de Kerk momenteel het centrale onder- werp. Het werk van deze Commissie is belangrijk voor het Pan-Orthodox Concilie. Al in 2007 werd in Ravenna op een haar na overeenstemming be- reikt over een tekst waarin de ecclesio- logische en canonieke consequenties van de sacramentele aard van de Kerk worden uitgewerkt. Op weg naar 2016 zullen er vast nog veel hobbels genomen moeten wor- den. De patriarch vroeg in Leuven om gebed voor deze grote vergadering van de Orthodoxe Kerk. Laten we deze oproep ernstig nemen en regelmatig in ons gebed vragen om zegen voor de Orthodoxe Kerken en het Pan-Ortho- dox Concilie waarop zij zich nu voor- bereiden. £ Drs. Geert van Dartel is secretaris van de Katholieke Vereniging voor Oecumene Athanasius en Willibrord s Patriarch Bartholomeüs tijdens bezoek aan Nederland in 2014 (Foto: Dio van Maaren) Gebed voor het Pan-Orthodox Concilie Heer, onze God, Wij bidden U om zegen voor het Pan Orthodox Concilie dat in 2016 in Istanbul zal worden gehouden, Geef kracht en moed aan allen die het Concilie voorbereiden, zegen hun werk opdat het goede vruchten zal voortbrengen. Geef wijsheid aan de vertegenwoor- digers van de Orthodoxe Kerken in aanloop naar dit Concilie. Dat zij straks eensgezind goede beslissingen zullen nemen zowel met het oog op de lokale Kerk als op de eenheid van de Kerk. Wij bidden U dat het Concilie tot zegen mag zijn voor alle mensen. Moge het de band van eenheid en vrede tussen kerken, godsdiensten en alle mensen van goede wil verster- ken. Dat vragen wij U, Vader, Zoon en hei- lige Geest, aan wie alle lof toekomt, eer en aanbidding, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen. Amen.