Overeen 2013-30

7 • april 2013 Recensie Handboek Kerk en sociale media door Bert Elberse Het is alweer heel wat jaren gele- den dat het “Handboek voor ker- kelijke communicatie, Een bood- schap voor mensen” uitkwam. Een lijvig werk met antwoorden op vragen hoe je als plaatselijke kerk je communicatiebeleid op kon zetten, hoe een communica- tiewerkgroep aan visieontwikke- ling kon werken en vooral ook hoe je goede middelen kon ont- wikkelen om specifieke gelovi- gen te bereiken en aan te spre- ken. Het handboek ging letterlijk van hand tot hand van de ver- schillende leden van werkgroe- pen in mijn parochie waar ik in- dertijd actief was. W ie met een dergelijk idee het net verschenen Handboek kerk en social media onder redactie van Eric van den Berg (me- diawetenschapper) en Frank Bosman (cultuurtheoloog) ter hand neemt komt ietwat bedrogen uit. Het woord handboek in de titel dekt naar mijn mening niet de lading. Althans, als het boek bedoelt is om mensen in de kerk aan de slag te laten gaan met so- cial media schiet het zijn doel voor- bij. Ik denk niet dat iemand na het le- zen van dit boek nu eens snel een twitteraccount zal aanmaken of voor zijn of haar parochie met facebook aan de slag gaat. Dat neemt niet weg dat de inhoud bij kan dragen aan de discussie wat kerken in het algemeen met sociale media zouden moeten dan wel kunnen. Het kiest daarbij dan wel voor een discussie vanuit een (te?) sterk theoretisch kader. Gebruik en reflectie Het boek bestaat uit twee delen. In het eerste wordt een introductie ge- geven van de soorten en het gebruik van social media. Er wordt daarbij hier en daar wel een connotatie ge- legd met gebruik in kerken, maar dat is dan toch vooral secundair. In dit deel veel terminologie en theoreti- sche modelschetsen. De samenstel- lers lijken hier in de val getrapt te zijn om zoveel mogelijk kennis die zij over het onderwerp hebben (en daar valt niet aan te twijfelen) aan de lezer over te willen dragen. Dat maakt dit deel niet altijd even makkelijk lees- baar en zorgt voor de vraag wat dit toevoegt aan alles wat er op het ter- rein van social media op het ogenblik verschijnt. Gunstige uitzondering hierop vormt het hoofdstuk over ge- dragsrichtlijnen, al bestaat dat wel voornamelijk uit het letterlijk overne- men van de handreiking beroepscode sociale media van de PKN. Het tweede deel geeft een aantal re- flecties over social media door men- sen in het kerkelijk veld. Mensen die op een uiteenlopende manier erva- ring hebben met social media en er actief gebruik van maken. Netwerken, online bidden, twitteren e.d. In dit deel blijft het boek soms wat hangen op twee gedachten: wil het nu een uit- eenzetting geven over de voordelen van de inzet van sociale media of wil het communicatiemiddelen in een soort theologisch kader plaatsen. Zo bestaat het hoofdstuk over online bidden voor een niet onbelangrijk deel uit een uitleg wat bidden is. Prima natuurlijk, maar of dat in een handboek over so- ciale media thuishoort waag ik toch wat te betwijfelen. De laatste twee hoofdstukken zijn een uitzondering: hier geven de auteurs duidelijk aan waar- om en hoe ze aan de gang zijn gegaan met vormen van socia- le media. Conclusie Een bijdrage van het boek is dat het de discussie binnen kerken over het gebruik van sociale media kan stimuleren. Niet te ontkennen valt dat kerken, zeker georganiseerd, nog steeds niet de kansen grij- pen die er zijn. De samenstel- lers van Handboek kerk en social media signaleren dit correct en zijn er terechte pleitbezorgers van dat kerken op alle niveaus meer en beter social media inzetten. Lastig is om te duiden voor wie dit boek het meest geschikt is. De overtuigde (kerkelijk) twitteraar of blogger zal er niet veel nieuws in vinden, al kan er wel een theoritsch kader worden gevonden voor de ei- gen activiteiten. Voor de nog-niet in- gevoerden is dit boek waarschijnlijk te theoretisch en te hoog gegrepen. Blijven misschien over de beleids- makers op meerdere niveaus die ar- gumenten zoeken waarom het ge- bruik van sociale media belangrijk is en hoe het staat met de theorievor- ming hieromheen. Het is echter nog wel wachten op een ‘echt’ handboek sociale media voor kerken om er- voor te zorgen dat zij die het werk uit moeten voeren iets in handen krijgen waar ze enthousiast van ra- ken en er daadwerkelijk mee aan de slag gaan. Een mooie uitdaging voor de beide samenstellers die ongetwij- feld over de nodige kennis beschik- ken om een dergelijk handboek het licht te doen zien. £ Bert Elberse was tot 1 maart 2013 hoofd communicatie van het SRKK s Omslag Handboek Kerk en sociale media