Overeen 2004 11

Maar hoe moet dat, nu deze vertaling niet in de RK liturgie gebruikt zal worden? Precies daar waar een gezamenlijke bijbelvertaling het duidelijkst een teken zou zijn, dat er meer is dat ons als christe- nen bindt dan wat ons scheidt, - en ‘meer’ niet alleen in kwantitatieve zin - daar blijven we onze eigen weg gaan. Wordt daarmee de oecumenische beteke- nis van deze vertaling niet naar de binnen- kamers verwezen en beperkt tot speciale kringen en gelegenheden? Oecumenische vieringen zijn weliswaar geen binnenkamers. Als daar uit deze vertaling wordt gelezen en verkondigd, is dat een publiek teken van onze eenheid rond het Woord van God. Maar doordat onze kerk in de eigen liturgie een andere tekst blijft lezen en bidden, kan zo’n oecumenische viering als een kerkelijk uitstapje worden ervaren; straks zijn we weer op onszelf en dan doen we het weer ‘gewoon’. Oecumenische kansen Waar liggen oecumenische kansen voor deze vertaling? Bisschop Hurkmans wijst naar vergaderingen, studiebijeenkomsten, persoonlijke bijbellezing en oecumenische vieringen. Anderen onderstrepen het belang voor gemengd gehuwden, voor het intercon- fessioneel onderwijs en allerlei bijeenkom- sten op landelijk, regionaal en lokaal niveau. Inderdaad kan deze ene oecumenische tekst voor gemengd gehuwden een stevige steun in hun gelovige rug zijn. Hij maakt tastbaar dat ze leven vanuit het- zelfde Woord Gods en kan helpen om binnen hun gezin één geloofstaal te ontwikkelen. Ik zou ook leerhuizen willen noemen en het ‘gewone’ katholieke onderwijs. Op deze scholen heeft de catechese plaats binnen een pluriforme, interconfessionele context. De ene geza- menlijk vertaling zal leraren en leerlingen helpen om meer het gemeenschappelijke dan de verdeeldheid te zien en te waarde- ren. Officiële stimulans Wanneer bij deze gelegenheden uit deze ene vertaling gelezen, onderwezen, geme- diteerd en gebeden wordt, dan zal dat zeker een oecumenisch effect hebben. Van belang lijkt me wel, dat het niet alleen van lokaal, plaatselijk en persoonlijk initiatief afhangt of dit gebeurt, maar dat wij dit als kerk ook officieel en openlijk stimuleren en praktiseren. Deze vertaling zou dus ook gebruikt moeten worden in kerkelijke publicaties en documenten binnen de eigen kring (van parochie tot kerkprovincie) en in een schrijven van de bisschop of bisschopsconferentie. Dat zou een belangrijk oecumenisch signaal zijn voor gemengd gehuwden, die deze vertaling in huiselijke kring gebrui- ken, en voor deelnemers aan oecumeni- sche bijeenkomsten. Eigenlijk voor allen die deze vertaling voor zichzelf of in eigen kleine kring gebruiken en voor hen die zelf niet met de bijbel of de kerk vertrouwd zijn, maar dikwijls met verbazing consta- teren dat de verschillende christelijke vertakkingen blijkbaar ieder hun eigen bijbel hebben. Het zou zichtbaar en tastbaar maken dat de christelijke kerken en genootschappen aan dezelfde bron drinken, ook waar de stroom zich verderop verschillende bed- dingen heeft gevormd. Zo’n kerkelijk commitment zou aansluiten bij bisschop Hurkmans' opmerking dat de RK Kerk zich waar mogelijk in zal zetten om de NBV ingang te doen vinden. Mogelijkheden benutten De vertaling is ook van grote betekenis in het categoriale pastoraat. Dikwijls is dit pastoraat, in ziekenhuizen, verpleeghui- zen, justitiële inrichtingen, op oecumeni- sche basis geschoeid. Eén oecumenische bijbel kan daar helpen om temidden van de verdeeldheid die ‘van huis uit’ is mee- gekomen, verbondenheid en eenheid te laten zien en te ervaren. En als in de aula van de uitvaartonderneming het stapeltje verschillende bijbels door deze ene ver- vangen kan worden, zal dat ook zijn doorwerking hebben - zowel bij hoorders uit de verschillende christelijke tradities als voor ‘buitenstaanders’. Wanneer alle gelegenheden om van deze vertaling uit te gaan benut worden, zal dit zeker een brede uitwerking hebben. Het kerkelijk liedrepertoire, dat dikwijls schat- plichtig is aan de H. Schrift, zal (nog) sterker oecumenisch worden als dichters zich door dezelfde vertaling laten inspire- ren. De gezongen versies van de psalmen zullen makkelijker uitwisselbaar zijn. En ook onze gebedstaal, de woorden waar- mee wij ons voor God openen, zal erdoor beïnvloed worden. Al zie je dat we, juist waar het over gebeden gaat, geen oecu- menische wonderen moeten verwachten. We hebben al ruim 40 jaar een oecumeni- sche versie van het Onze Vader, maar de plaatsen waar deze als vanzelfsprekend wordt gebeden, blijven uitzonderingen. Zo maak ik me geen illusies dat alle christe- nen binnenkort het Onze Vader in de bewoordingen van de NBV zullen bidden. Tekenwaarde De NBV is niet de enige vertaling in ons taalgebied. Er zijn andere uitstekende vertalingen en ik koester niet de hoop dat de NBV al deze vertalingen zal gaan vervangen. Misschien is de volle rijkdom van Gods Woord wel niet in één vertaling te vatten; ook niet in de NBV, die vanuit trouw aan de brontaal dit Woord in na- tuurlijk Nederlands wil weergeven. Maar als hedendaagse, interconfessionele versie kan ze een eigen kracht en teken- waarde hebben in onze tijd. In de mate dat ze algemeen door de kerken geaccepteerd en gepromoot wordt, en daardoor ook in de media en de literatuur als ‘de bijbel’ geciteerd zal worden, zal haar oecumenisch belang toenemen en zal ze, naar binnen en naar buiten, een teken van de eenheid van de christenen worden. Er waren overigens ook joodse deskundigen betrokken bij het vertaalproces. Ook de verbondenheid, de eenheid van de christelijke heilige Schrif- ten met de joodse Torah is in de loop der geschiedenis maar al te vaak verduisterd. Ik wens de NBV heel veel lezers en ge- bruikers toe en hoop dat ze met het spreekwoordelijke kind zullen zeggen: God ik heb uw boek gelezen. Ik vond het erg mooi. Hebt u nog meer geschreven? Henk Bloem Henk Bloem is exegeet en deken van Utrecht-Oudenrijn. Hij was als supervisor betrokken bij de NBV. 3 Overeen, nr. 11, oktober 2004 Met de NBV is er een interconfessionele bijbelvertaling voor het Nederlands taal- gebied, zoals die voor het Duits, Frans en Engels al eerder bestond. Met deze vertaling, zei bisschop Hurkmans op de Alvernaconferentie in 2003, krijgt de oecu- menische beweging in Nederland een belangrijk instrument in handen. Zij kan, zegt hij, de eenheid van de christenen weer een stap dichterbij brengen. De Nieuwe Bijbel Vertaling Belangrijk instrument voor de oecumene Vertalers leggen de laatste hand aan de ver- taling van het boek Psalmen. Foto: S. Haver- man (NBG).