Katholieke Vereniging voor Oecumene

De Franse oecumenische Taizégemeenschap krijgt een nieuwe prior. Op zaterdag 2 oktober draagt de rooms-katholieke broeder Alois zijn verantwoordelijkheden over aan de anglicaanse broeder Matthew. Een unieke gebeurtenis in de geschiedenis van de gemeenschap. Fokke Wouda is erbij aanwezig.

Taizé, in 1940 gesticht door de Zwitserse gereformeerde Roger Schutz-Marsauche, is een wereldberoemde monastieke gemeenschap waarin broeders uit alle delen van de wereld en afkomstig uit veel verschillende kerkelijke tradities samenleven. Een ‘parabel van gemeenschap’ noemen ze dat zelf. Zo leven zij de eenheid van de kerk, waar die nog niet formeel herstelt is tussen van elkaar gescheiden geraakte kerken. Ze zijn daarmee een teken van hoop voor die kerken, zonder zelf een nieuw alternatief te worden: elke broeder blijft deel uitmaken van zijn eigen kerk.

Broeder Roger

Stichter en eerste prior broeder – of frère – Roger overleed in 2005 nadat hij tijdens het avondgebed was aangevallen door een verwarde vrouw. Hij had zijn opvolger al aangewezen, maar er leken nog geen concrete plannen voor een overdracht van het priorschap. Broeder Alois moest dus heel plotseling beginnen aan een moeilijke opgave: de stabiliteit van de gemeenschap bewaren bij het wegvallen van haar stichter. Dit is wonderwel gelukt, getuige het succes dat de gemeenschap heeft gehad in het bewaren van de goede onderlinge verhoudingen, het blijven verwelkomen van duizenden jongeren per jaar en de invloed die de gemeenschap ook in de afgelopen achttien jaar heeft gehad op de oecumenische verhoudingen. Nu vindt dus voor het eerst een geregelde overdracht plaats. Daarvoor luisterde broeder Alois twee jaar lang naar al zijn medebroeders: wat vinden zij belangrijk, wie zou hen goed kunnen leiden?

Together

De blijvende oecumenische invloed van Taizé werd ten volle zichtbaar op 30 september 2023, toen duizenden jongeren onder gezamenlijke leiding van Paus Franciscus en kerkleiders uit het hele wereldchristendom op het Sint-Pietersplein baden voor de eenheid van de kerk en voor de synode in de Rooms-katholieke kerk in het bijzonder, die daags erna begon. De Katholieke Vereniging voor Oecumene bracht veertig jongeren uit Nederland naar dit evenement (zie hun reisverhalen over Together: Gathering of God’s People), dat op suggestie van broeder Alois en op uitnodiging van Paus Franciscus plaatsvond. Broeder Alois is in het bijzonder bijgebleven hoe hij had voorgesteld dat de paus samen met twee representanten van de andere kerken de zegen zou geven aan de synodeleden en de jongeren op het Sint-Pietersplein. Maar de paus stond erop: dat zou hij samen met álle aanwezige kerkleiders doen.

Leiderschap dienstbaar aan de vreugde

“We zijn hier niet alleen bij elkaar omdat ‘broeder Alois zijn verantwoordelijkheden overdraagt aan broeder Matthew,’ maar om samen God lof te brengen,” houdt de scheidende prior zijn gasten in Taizé voor op de ochtend voor de overdracht. “Gods liefde is onvoorwaardelijk. Dit is wat we vieren, vooral met Kerst: God komt en verbind zich ook met wat niet goed is. God komt heel eenvoudig naar ons toe en maakt zich in zekere zin afhankelijk van ons. Dat is onze vreugde.” Zo stelt broeder Alois de machtsoverdracht duidelijk in perspectief: het gemeenschapsleven van Taizé wil die vreugde beleven en doorgeven, daar is ook het leiderschap over de gemeenschap dienstbaar aan. Niet voor niets spreekt de gemeenschap over de prior als ‘dienaar van gemeenschap’. Er is niet daarom ook niet groots uitgepakt voor deze gebeurtenis: er zijn gasten, maar nauwelijks speciaal op uitnodiging. Onder de aanwezigen zijn veel mensen die al een lange band hebben met Taizé, broeder Alois en broeder Matthew.

De overdracht vindt plaats tijdens het avondgebed op zaterdag 2 december 2023 en is te volgen via het YouTube-account van Taizé. Er zijn zo'n honderd mensen aanwezig op de heuvel in Bourgondië. Onder hen vertegenwoordigers van verschillende kerken, die tijdens het avondgebed een zegenbede over de nieuwe prior zullen uitspreken.

Foto’s: Katholieke Vereniging voor Oecumene/Elyseüs Photography.

Boven: broeder Alois bidt bij het kruis van San Damiano. Biddend bij datzelfde kruis kreeg St. Franciscus van Assisi de opdracht: “herstel mijn kerk,” een opdracht die ook Paus Franciscus inspireert in zijn hele pontificaat en in het bijzonder bij het door hem gestarte synodale proces. “De weg van de synodale bekering van de kerk en de weg naar herstel van de eenheid zijn verbonden,” heeft Franciscus meermaals duidelijk gemaakt.

Onder: broeder Matthew leidde de voorbereidingen voor Together in Rome en is daardoor grondig geïntroduceerd bij de top van de Rooms-katholieke kerk.