Overeen 2018-40

5 • april 2018 Hemels brood en Geestelijke Drank - Syrisch Orthodoxe Eucharistieviering door Mor Polycarpus Lof aan de goede Heer die zijn Lichaam brak en het ons te eten gaf, die zijn Bloed met water meng- de en het ons te drinken gaf, en die ons zijn hemels Koninkrijk als erfdeel gaf. Aan Hem komt lof en eer en aan- bidding toe, nu tijdens deze viering van de goddelijke Eucharistie en op alle feesten en tijden en uren en momenten en alle dagen van ons leven, tot in eeuwigheid. In de Syrisch Orthodoxe traditie maakt de zondagse viering van de Eucharistie het hart van het kerkelijk leven uit. Zoals bovenstaand gebed aangeeft, is de Eucharistie de viering van de lofprijzing, eerbetoon en aan- bidding die wij God op elk moment en uur van ons christelijk leven mogen en moeten aanbieden. Dit ‘aanbieden’ verklaart dan ook de twee belangrijk- ste namen die de Syrische traditie aan de Eucharistie heeft gegeven: qurbo- no, ‘gave, geschenk’ en qurobo, ‘tot God naderen om hem een qurbono aan te bieden’. Antwoord en dankzegging Het drievoudige ‘gaf’ in de eerste zin van het geciteerde gebed maakt dui- delijk, dat dit aanbieden van lof en aanbidding een antwoord is, een tegen-gave voor gaven die de Heer zelf ons aanbiedt: zijn Lichaam, zijn Bloed en zijn hemels Koninkrijk. De viering is dus een dankzegging voor ontvangen weldaden, en daarom heeft de Syrisch Orthodoxe liturgie ook de Griekse benaming ewcharis- tia, ‘dankzegging’ overgenomen. Onze dank aan God wordt niet alleen door de gebeden en gezangen van de Eucharistie uitgedrukt, maar ook en vooral door het aanbieden van brood en wijn. Daarbij wordt eerst herdacht hoe Jezus zijn leerlingen tijdens het Laatste Avondmaal zijn Lichaam en Bloed aanbood onder de gedaante van brood en wijn, waarna de Heilige Geest wordt aangeroepen om onze gaven van brood en wijn hier en nu te maken “tot het levendma- kend Lichaam, het verlos- send Lichaam, het Lichaam van Christus onze God… en tot het Bloed van het Nieuwe Verbond, het verlossend Bloed, het eigen Bloed van Christus onze God …” Gedachtenis en deelname De gedachtenis actualiseert dus de gaven van de Heer en wel met het oog op het alle- daagse leven in deze wereld, zoals het vervolg van de aan- roeping aangeeft: “ … zodat zij de zielen en lichamen heiligen van wie aan hen deelnemen. Dan zullen zij vruchten van goede werken voortbrengen en de heilige Kerk versterken, die gebouwd is op de onover- winnelijke rots van het geloof en door de Hellepoorten niet kan worden overwonnen.” Het ont- vangen van het Lichaam en het Bloed van Christus heet shawtofutho, ‘deel- name, communie’ en is bedoeld om ons “vergiffenis van schulden en ver- geving van zonden” te schenken “in deze én in de komende wereld, tot in de eeuwen der eeuwen.” Wij zijn allen geroepen om “de heilige Kerk te versterken” door de heiliging van ons persoonlijk leven, waarin dus de eigenlijke bron van het kerke- lijk leven is gelegen. Daarom worden de gedachtenis van het Laatste Avondmaal en de aanroeping van de Heilige Geest meteen gevolgd door uitgebreide voorbeden voor alle no- den van de christelijke gemeenschap: voor bisschoppen en priesters, voor zieken en gevangenen, voor wie te lij- den hebben onder hun eigen zwak- heid of op andere wijzen beproefd worden, voor familieleden en stadsge- noten en voor alle gelovige overlede- nen. In oecumenische verbondenheid De Syrisch Orthodoxe gemeenschap zegt deze gebeden steeds in een oecu- menische geest, want zij beschouwt zichzelf als een deel van ‘de ene, heili- ge, katholieke en apostolische Kerk’. Blootgesteld als zij is aan lang- durige verdrukking en vervolging, beseft zij ook hoe kwetsbaar het leven is en hoe waardevol de goede ver- standhouding met andere christelijke gemeenschappen. Terwijl de Koptisch Orthodoxe Kerk vanouds haar zuster- kerk in het Midden-Oosten is, heeft de Syrisch Orthodoxe Kerk sinds enkele decennia vrijwel een volledige sacra- mentele vereniging met de Rooms- Katholieke Kerk. Wij houden God in onze handen: er mag geen ondeugd zijn in onze lichamen. Binnengetreden woont Hij in ons: heiligen wij innerlijk onze zielen! Onze mond is te klein om te danken en onze tong om te prijzen! Want Hij voor wie de heme- len te klein zijn, maakte zich klein om in onze handen te verblijven. St. Efrem de Syriër, Armeens Leerdicht 47 £ Mor Polycarpus is aartsbisschop van de Syrisch-orthodoxe Kerk in Nederland s Altaarruimte in de St. Efremkerk te Bote in Tur Abdin, Zuidoost Turkije