Pokrof 6 was die met grote eerbied werd uitgeoefend. Het dier offert zich eigenlijk opdat de jagers en hun familie konden blijven leven. De jagers vingen bovendien alleen wat zij op dat moment nodig hadden. Deze respectvolle inheemse houding tegenover het leven konden de monniken eigenlijk alleen maar beamen. Sjamanen werden door hen gezien als een soort oudtestamentische profeten die leidden naar Christus. Bekend is dat lekenmonnikHerman van Alaska geen problemen had met een sjamaan die zich richtte op genezing van zieken. De Orthodoxe Kerk proclameert de soevereiniteit van Christus niet alleen over het menselijk leven, maar over de hele kosmos. Het is op dit spirituele niveau dat het Evangelie samenkomt met de pre-christelijke sjamanistische spiritualiteit van het inheemse Alaska. Al is voorzichtigheid geboden om een verkeerde toe-eigening van het andere cultuurgoed te vermijden. Hoe ging het de laatste jaren De Orthodoxe Alaska-missie toonde taalkundig aanpassingsvermogen, culturele gevoeligheid en educatief dienstbetoon in een gebied waar orthodoxe dorpjes geregeld werden geteisterd door natuurrampen als aardbevingen, overstromingen, stormen en vulkaanuitbarstingen. Bovendien werd de inheemse bevolking soms zwaar geraakt door besmettelijke ziektes. Daarnaast spelen er heikele interne onderwerpen voor de kerk zoals alcoholmisbruik, geweld tegen vrouwen, desintegratie van gezinnen en verlies van cultuur, aldus bisschop Nicolai (2002-2008) in het begin van deze eeuw. Volgens hem zijn de problemen waarover de heilige Innocentius al schreef in de 19e eeuwnog steeds aanwezig. Voor haar outreach – de liturgie naast de Liturgie – ontwikkelde de kerk gevangenispastoraat en maritiem pastoraat. Het programma van het theologische opleidingscentrum op Kodiak waar priesters, diakens, catecheten, cantors en voorlezers worden geschoold, geeft aandacht aan onderwerpen als verslaving, huiselijk geweld, materialisme en het versterken van inheemse talen en culturen. Na 1872 verzwakten de kerkelijke structuren in Alaska. Bovendienkwamde lopendehulpvanuit de Orthodoxe Kerk in Moskou na de Russische revolutie in 1917 tot stilstand. De aangestelde bisschoppen woonden bijna een eeuw buiten de regio en hun zetel was regelmatig vacant. Van 1858 tot 1972 was er ook geen kerkelijk seminarie in Alaska. Op hun sporadische bezoeken wijdden de bisschoppen nieuwe priesters. Pas na 1970 namen de tanende ecclesiastische structuren weer in kracht toe. Onder bisschop Nicolai kende de kerk aanvankelijk een nieuwe opleving. Voortvarend regelde hij meerdere rechtszaken, bracht de financiën van het bisdomop orde en trok priesters en diakens aan uit andere staten van de VS, wat de kerk sindsdien wel klerikaler heeft gemaakt. Priester Michael Oleksa wees in 2006 op blijvende jacht- en visrechten voor de inheemse bevolking die zonder deze traditionele middelen van bestaan spiritueel, emotioneel en fysiek in hun voortbestaan bedreigd werd. In een officiële milieuverklaring van het bisdom uit 2010 zou dit appèl herhaald worden. Het is een strijd die ook vandaag doorgaat onder de derde kolonisatie van Alaska (na de Russische en de Amerikaanse), nu door multinationals die op grootschalige wijze gas, olie en mineralen exploiteren. Het is een bedreiging voor de natuurlijke leefomgeving van Alaska en daarmee ook voor het leven van orthodoxen op het platteland. Wat de leiding van bisschop Nicolai betreft kwamen al snel meerdere schandalen en zware controverses naar boven wat maakte dat hij moest terugtreden als bisschop. Priester en historicus dr. Michael Oleksa noemde de laatste vijf jaar onder bisschop Nicolai zelfs een van de moeilijkste periodes uit de 210 jaar oude geschiedenis van het bisdom. Het boeiende narratief van de Orthodoxe Kerk in Alaska heeft een opvallende karaktertrek: na een zware tijd wordt altijd weer de draad opgepikt. Ook nu de kerk langzaam krimpt is het sein: ja, we zijn er nog. Het herstel werd niet alleen geleid door een kleine groep competente inheemse en uitheemse priesters, maar ook door talloze inheemse leken, en vooral door orthodoxe vrouwen, georganiseerd in inheemse zusterschappen – vrouwen vormen de verborgen kern van de kerk. Het zou mooi zijn als de onlangs overleden aartsbisschop David Mahaffy van Alaska (2014-2020) kan worden opgevolgd door een inheemse kerkleider. Huub Vogelaar Voor dit artikel is dankbaar gebruik gemaakt van de boeiende en rijk geïllustreerde studie: The Russian Orthodox Church in Alaska. Historic Ecclesiastical Landscape Study, 1840-1920. Een uitgave van het Drachman Instituut, Universiteit van Arizona, Tucson, januari 2017.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=