Jaargang 66 Nummer 4

Pokrof 6 van de toen geldende regels en praktijken was de zorg voor het zielenheil van de mensen. Om dezelfde reden voorzag metropoliet Sheptytskyj intercommunie op het gebied van de kerkelijke kalender. Hij zag geen enkel pro- bleem voor de Russische Grieks-katholieken om orthodoxe heiligen te vereren, met uitzon- dering van Sint Gregorius Palamas, omdat de Katholieke Kerk zich uitdrukkelijk tegen diens heiligheid had uitgesproken. Metropoliet Andrej Sheptytskyj was gevoelig voor wat er gebeurde in de Orthodoxe Kerk van Polen, die gevormd was op Oekraïense grond- slag: allereerst haar bisschoppen, en het over- grote deel van de gelovigen waren Oekraïners. Ondanks het feit dat deze Kerk de status van autocefalie had ontvangen door de inspannin- gen van de Republiek Polen, voerde de Poolse regering, ten eerste, een systematische poloni- satie door, en ten tweede, voerde zij een cam- pagne omkerken te onteigenen en over te geven aan de Rooms-katholieke Kerk. Grieks-katho- lieken leden onder een dergelijk beleid, en Sheptytskyj zette zich in zowel voor zijn eigen mensen als voor de Orthodoxen. Terecht wordt metropoliet Sheptytskyj dus een voorloper van de oecumene genoemd, want bij veel gelegenheden liep hij vooruit op de ideeën van het Tweede Vaticaans Concilie. In het bij- zonder in 1923 wees hij tijdens de door hem opgezette conferentie in het Pauselijk Oosters Instituut, over de rol van de Westerse Kerk in de kwestie van de kerkelijke eenheid, Unie ‘van boven’, naar het model van (het concilie van) Florence af als middel tot eenheid. In plaats daarvan stelde hij voor dat de Kerk van het Westen gauw zo’n interne context zou scheppen, waardoor de Oosterse gemeen- schappen of eparchieën als vanzelf zouden terugkeren tot de eenheid met Rome. De prak- tische uitvoering hiervan zag Sheptytskyj door middel van de organisatie van diverse vormen van samenwerking en communicatie tussen Orthodoxen en rooms-katholieken, wat in die tijd vrijwel onmogelijk was. Misschien is dat bedoeld, wanneer Yves Congar Sheptytskyj “een man noemt, gedreven door de zaak van de eenheid” (zie: Husar, Lubomyr. Andrej Sheptyts- kyj, metropoliet van Galicië, (1901-1944), een voor- loper van de oecumene. Lwiw, 2015 ). Zijn oecumenische ideeën drukte Sheptytskyj uit door middel van zijn pastorale brieven, en uitdrukkelijk in twee oecumenische publica- ties : “De Gave van het Pinksterfeest” (1937), en in het decreet “Over de eenheid”, dat door hemwas opgesteld en aangenomen werd op de aarts- eparchiale synode van Lwiw van 28 mei 1943. In deze publicatie benadrukte Sheptytskyj, dat niet-katholieken ook met Christus verenigd kunnen zijn, en dat de sacramenten ook bestaan buiten de Katholieke Kerk; bijgevolg is niet alleen de Katholieke Kerk de ware. In feite liep hij met zulke ideeën twintig jaar vooruit op de dogmatische Constitutie Lumen gentium (§8) van het Tweede Vaticaans Concilie, Echter, metropoliet Sheptytskyj wees ook op de belangrijke verschillen: zonder eenheid met Rome behoren de andere Kerken niet tot de Algemene (universele) Kerk, en zijn principieel in oppositie met de eenheid van de Kerk. Veel theologische kwesties in verband met kerkelijke eenheid werden besproken op de Congressen van Velehrad, waartoe Sheptytskyj het initiatief had genomen. Echter, de metropoliet nam zelf niet daaraan deel met een wetenschappelijke bijdrage, ofschoon hij op de twee eerste bijeen- komsten (in 1907 en 1908) persoonlijk pre- sideerde, en het woord nam in de discussies. De oecumenische betrokkenheid van metropo- liet Andrej Sheptytskyj komt ook tot uiting in de restauratie van het Oosterse liturgische erf- goed en het Oosterse kloosterwezen in de Metropolie van Galicië. Ihor Rantsya Ihor Rantsya is hoofd van de oecumenische com- missie van de Eparchie van Parijs van de Oekraïens Grieks-katholieke Kerk Uit het Oekraïens vertaald door Johan Meijer Bronnen (in het Oekraïens): Husar, Lubomyr. Andrej Sheptyckyj, metropoliet van Galicië (1901-1944), een voorloper van de oecume- ne. Lwiw, 2015. Korolewskij, Cyril, Metropoliet Andrej Sheptytskyj, Lwiw 2015. Wawzhonek, Michal, Oecumenische activiteit van Metropoliet Andrej Sheptytskyj in Oekraïne en Rusland, Rome 2006.