Jaargang 66 Nummer 3

Pokrof 1 3 ISIS-mensen. Toen hij, bevrijd, bij ons terug- kwam had hij tot onze verbazing maar één bood- schap: ‘Zonder dialoog is het onmogelijk’.” Pater Jacques Mourad, een Syriër, woont nu formeel ook in Sulaymaniyah. Hij is sinds zijn bevrijding een vurig pleitbezorger van dialoog, en vol over- tuiging steunt hij het dialoog-beleid in bisdom Kirkuk. Bisschop Mirkis over de emoties van de ontheemden: “Het is onze pastorale opdracht om ervoor te zorgen dat hun angst niet omslaat in haat.” En: “Als christenen hebben we te verge- ven, en als je dat niet kunt moet je je geen chris- ten noemen.” En: “De moslims behoeven onze hulp, want ISIS heeft hun religie gekaapt en er een massavernietigingswapen van gemaakt.” Gonzend van activiteiten Het klooster ‘Maria Maagd’ te Sulaymaniyah gonst inmiddels van de activiteiten. 2018 werden er 64 cursussen aangeboden, o.a. Arabisch en Koerdisch, voor ruim 800 deelnemers. Onder docenten en leerlingen zowel Arabieren als Koerden, moslims en Yezidi’s en christenen, Syriërs en Irakezen. Er zijn twee extra gebouwen verrezen: een voor leslokalen, een voor vrouwen: voorwaarde voor retraites, want vrouwen kun- nen ginds niet in hetzelfde huis slapen als man- nen. Nu wordt geld gezocht voor de laatste bouw: retraitehuis, voor rust en stilte, want de bestaan- de binnenhof is een marktplein geworden. Pet- zold: “We lijken intussen op Mar Musa, met al dat volk. Maar Mar Musa is groter, tot de oorlog kwamen er tot 500 gasten per dag.” Het huis gonst ‘in stabiliteit’, allen werken mee, dus zr. Friederike kreeg opdracht in Rome theologie te studeren. Goede voorwaarden scheppen De orde telt nu 4 vrouwen en 4 mannenleden. Petzold: “De stichter was al in zijn eigen novici- aatstijd bij de jezuïeten met de islam bezig. Hij stelde vragen aan de islam vanuit zijn eigen theo- logie, en ontdekte dat hij vanuit de islam ook vra- gen kon stellen aan zijn theologie. Het riep in hem een diepe onrust op, die hij volgde en die hem tenslotte naar Syrië bracht naar die kloosterruï- ne. In Syrië was het samenleven toen nog geba- seerd op diepwederzijds vertrouwen. Toch kwam er die burgeroorlog, maar sinds 1991 was er in onze regio al veel volksverhuizing. Eerst veel Irakezen naar ons, nu veel Syriërs naar Irak. Daartussen wij. Wij als kloostergemeenschap hebben onszelf natuurlijk de vraag gesteld: wat hebben onze jaren van nadenken en dialogeren en liefde ontwikkelen voor de islam uiteindelijk opgeleverd? Welk nut hebben we? Toch is precies dat de opgave geworden van het klooster dat ik in Sulaymaniyah opzet. Ontmoetingen mogelijk maken, daar de best mogelijk voorwaarden voor scheppen, en een zo natuurlijke basis dat ver- trouwen kan groeien, terugkomen, en dialogen mogelijk worden waarin we opnieuw elkaars sterkste zijden ontdekken. We zijn per definitie niet een klooster dat oplossingen biedt. Dat is niet onze pretentie. We scheppen de goede voor- waarden ommensen samen te brengen die elkaar op andere wijze niet zouden leren kennen, omdat de werelden te gescheiden zijn geraakt in de lange tijd van oorlogen en geweld. Onze ervaring is dat onder die voorwaarden er ook iets nieuws kan ontstaan. We hebben geleerd dat het vertrouwen weer zo sterk moet worden, dat men samen zich de goede tijden herinnert waarin er vanzelfspre- kend samen werd geleefd. Als de mensen de weg terugvinden naar hun eigen goede herinneringen van vanzelfsprekend samenleven, kunnen we ook teruggrijpen naar oudere herinneringen van onze voormoeders en voorvaders en hun samen- leven in deze regio. In de 12 e en 13 e eeuw waren er intense dialogen, vanuit wetenschappers en religieuze leiders, tussen moslims en christenen in het Midden-Oosten. Ik hoop een bibliotheek op te bouwen waarin die oude boeken staan, die oude dialogen, om goed te weten wat ons bindt. Dan zal onze missie slagen.” Yosé Höhne Sparborth Zuster Friederike Gräf, moniale (vrouwelijke monnik) van de orde van Mar Musa (Foto: Y. Höhne Sparborth).