Jaargang 65 Nummer 5

Pokrof 8 orthodoxe kerken, voornamelijk binnen de Koptische en de Armeense gemeenschappen. Zij benadrukt dat als je een Armeense kerk bin- nenstapt, je dan ziet dat liturgisch gezien vrou- wen vaak een leidinggevende rol hebben, omdat ze voorlezen en ze deel uitmaken uit het kerkkoor. Dat is een belangrijk verschil gezien de orthodoxe achtergrond waarmee Rizk ver- trouwd is; ze studeerde aan een Grieks-ortho- dox seminarie, waar de traditie vrouwen niet toestaat actief te zijn in de altaarruimte of te zingen in het koor. Vrouwen worden daar een- voudigweg niet gewaardeerd en zijn er ook onzichtbaar. Rizk onderzoekt dat verschil van- uit een psychologisch en antropologisch per- spectief. Amerikaanse orthodoxe kerken De laatste decennia zijn vrouwen heel actief, soms vanaf een jonge leeftijd, in de kerkkoren van de Amerikaanse orthodoxe kerken (zie Rachel Nicole Brashier, ‘Voice of Women in Byzantine Music Within the Greek Orthodox Churches in America’, 2012), en deze praktijk is essentieel voor het voortbestaan van de kerk juist vanwege al de belangrijke tradities en visies die ingebed zijn in religieuze hymnen. Volgens Rachel Brashier worden steeds meer kloosters in Amerika gesticht en die zijn essen- tieel als centra voor het verspreiden van religi- euze hymnen. Het eerste Orthodoxe vrouwen- klooster in Noord-Amerika werd opgericht in Springfield, Vermont in 1915. Kloosters, die christelijke muzikaal erfgoed toegankelijk maken, maar ook fungeren als verspreidings- centra van liturgische hymnen zijn in opkomst in de VS en er zijn momenteel [de publicatie is uit 2012 – red.] minstens 31 Orthodoxe vrou- welijke monastieke gemeenschappen die hierin actief zijn. Een door velen geliefde hymne is de Akathist van Maria, Moeder van God. In haar masterscriptie benadrukt Rachel Brashier dat de diensten van de Akathist van Maria heel goed bezocht worden in de Griekse-orthodoxe kerken in de VS en dat deze hymne veel vrou- wen aanspreekt, ook dankzij de poëtische la- gen en het symbolisme die ze daarin ontdek- ken. Moderne belangstelling De muzikale carrière van de Griekse Nektaria Karantzi (geb. 1982,) illustreert de interesse in de liturgische zang van een jongere generatie vrouwen, maar ook een belangstelling voor de diverse christelijke tradities. Zij heeft vanaf een jonge leeftijd gezongen in een kerkkoor en zij heeft verschillende muzikale opleidingen afge- rond. Tegenwoordig is zij de oprichter van een stichting voor vrouwen die gespecialiseerd zijn in Byzantijnse kerkliederen, en daarbij wordt zij gezien als een virtuoze zangeres die sacrale muziek in verschillende talen overbrengt, o.a. Arabisch, Roemeens, Russisch en Aramees. Zij treedt wereldwijd op. Zij heeft opgetreden met o.a. het Hongaarse mannenkoor St. Ephrem en met het Zwitserse Chœur Yaroslavl’ . Donna Rizk Asdourian ziet de moderne ten- dens om vrouwen meer ruimte in de liturgische vieringen te geven, ze actief bij het werk van de kerk te betrekken en ze een integrale rol in het kerkleven toe te kennen niet per se als een nieuwe beweging. Zij benadrukt dat voor ”degenen die de kerkgeschiedenis niet echt kennen, de vernieuwde interesse in de vrou- wenrollen binnen de kerk ‘progressief’, ‘libe- raal’, ‘feministisch’ en ‘ruimdenkend’ lijkt. Maar deze rollen zijn uiteindelijk traditioneel – ze maken deel uit van onze geschiedenis, van onze kerkelijke praktijken en van de levende traditie van de kerk.“ Iglika Vassileva-van der Heiden Voor een artikel van Donna Rizk Asdourian op Internet zie: https://publicorthodoxy.org/2018/01/09/ women-for-the-church/ Nektaria Karantzi.