Jaargang 65 Nummer 5

Op 11 oktober 2018 zette het Patriarchaat van Constantinopel een belangrijke stap naar de erkenning van de autocefalie van de Orthodoxe Kerk in Oekraïne. In een korte verklaring werd de communio met twee orthodoxe kerkgenootschappen in Oekraïne hersteld en werd de bevoegdheid van het Patriarchaat van Moskou om de metropoliet van Kiev te wijden, ingetrokken. De Kerk van Kiev, zo maakte Constantinopel duide- lijk, behoort tot het Patriarchaat van Constantinopel en het komt de Oecumenisch Patriarch toe de autocefalie aan deze lokale kerk te verlenen. V ier dagen later volgde vanuit het Wit-Russische Minsk de reactie van de Heilige Synode van de Russisch-orthodoxe Kerk. De verklaring van het Patriarchaat van Constantinopel werd veroordeeld als een inbreuk op het canonieke territorium van de Russische Kerk en bestempeld als onwettig en in strijd met canons van de Orthodoxe Kerk. De Synode voelde zich daardoor genoodzaakt de eucharistische gemeenschap en alle samenwerkingsverbanden met de Kerk van Constantinopel op te schorten totdat de Kerk van Constantinopel deze niet-canonieke besluiten herziet. Deze kwestie kan de oorzaak worden van een schisma in deOrthodoxe Kerk. In de geschiedenis van de Orthodoxie is de er- kenning van de autocefalie (volledige bestuur- lijke onafhankelijkheid) altijd een gevoelig on- derwerp geweest. Het principe dat de onaf- hankelijkheid van de kerk volgt op de staatkun- dige onafhankelijkheid lijkt zo eenvoudig, maar de toepassing ervan is dat zeker niet. Uit de Orthodoxe Kerk van Byzantium in het Oost- Romeinse Rijk zijn na een lang historisch pro- ces veertien autocefale kerken voortgekomen die elkaar onderling als canoniek erkennen. Daarnaast zijn er enkele kerken die de autoce- falie hebben uitgeroepen, maar die als zodanig niet door de andere orthodoxe kerken worden erkend. Dit betreft onder andere de Orthodoxe Kerk van Oekraïne – Patriarchaat van Kiev en de Macedonisch-orthodoxe Kerk. Door de fa- milie van Orthodoxe Kerken worden deze zelf- verklaarde Orthodoxe Kerken als schismatiek aangemerkt. Dit betekent dat de communio met hen is verbroken en dat zij binnen de Or- thodoxie geïsoleerd worden. Over de procedu- res voor het verlenen van autocefalie bestaan Kerkstrijd over Oekraïne verdeelt Orthodoxie 3 Pokrof St Andreaskerk te Kiev.