Jaargang 65 Nummer 3

2 1 Pokrof Het ‘Katholieke Oosten’ in drie delen Voor mij staat de Oriente Cattolico 2017, uitgege- ven door de Congregatie voor de Oosterse Kerken in het Vaticaan. Het zijn drie kloeke deel- tjes in een fraai vormgegeven boekcassette. Deze bijzondere uitgave is ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van deze Congregatie voor de Oosterse Kerken, die in 1917 werd opgericht ten behoeve van de katholieke Oosterse Kerken. De congregatie geeft sedert 1929 Oriente Cattolico, het ‘Katholieke Oosten’, uit, een uit- gave die zoals de naam al zegt ons informeert over de katholieke oosterse christenen. Vanaf 1929 zijn er vijf edities van de drukpersen gerold, de vierde en laatste vóór deze editie 2017 was die van 1974. Dat was een nuttig naslagwerk wan- neer je op zoek was naar deze of gene gegevens over de oosterse katholieken. Vergeleken met de eendelige editie van 44 jaar geleden is er veel wat met deze driedelige uitgave anno 2017 veranderd is, al was het maar kwanti- tatief: de nieuwe uitgave is tweeënhalf keer zo omvangrijk als de vorige. Hoewel veel van de oude opzet bewaard is gebleven is de verande- ring op vele punten een kwalitatieve verbetering. Een voorbeeld zijn de vele overzichtelijke kaar- ten in kleur, verspreid over het boek, waarop men kan zien waar de verschillende oosterse katholieke kerken wereldwijd gevestigd zijn. Het eerste deel begint met zeven inleidende hoofdstukken (verhouding met de Kerk van Rome; het liturgisch erfgoed; de soorten ooster- se katholieke kerken, et cetera ). Het behandelt verder alle oosters-christelijke patriarchaten, grootaartsbisdommen en metropolieën. Deel twee gaat over de overige belangrijke bisdom- men en instituten. Steeds wordt van deze of gene kerk of instelling iets van de geschiedenis verteld tot op heden. De liturgische tradities worden behandeld, de belangrijke religieuze ordes en congregaties ordes, maar ook de interkatholieke relaties, de oecumenische betrekkingen en bij voorbeeld de relatie met de islam. De verschil- lende hoofdstukken worden afgesloten met een Bibliografie. De meest recente statistieken van de oosterse katholieke kerken worden telkens ook in beknopte vorm gegeven, zij het dat die uit de aard van de zaak een beperkte houdbaar- heidsdatum hebben. Het tweede deel bevat ook de illustraties, terwijl het derde deel als geheel de verschillende indices (bv. geografisch of van de illustraties) op het hele werk biedt. Gerenommeerde auteurs, specialisten op hun respectieve vakgebieden, hebben aan deze uitga- ve meegewerkt. Ook in Nederland zijn er de laatste decennia naast de reeds bestaande van oorsprong Russisch-katholieke Pokrofgemeenschappen meerdere oosters-katholieke parochies en ge- loofsgemeenschappen bijgekomen. Vaak zijn ze als emigranten-parochies voor velen wat aan het directe oog onttrokken binnen het bredere ver- band van de Rooms-katholieke kerkprovincie van Nederland. Überhaupt zijn de oosterse ker- ken in communio met de Kerk van Rome vaak nog een grote onbekende voor westerse katholie- ken. Oriente Cattolico 2017 biedt in drie delen een overzichtelijke presentatie van hen. Een nadeel van deze uitgave door een Vaticaanse congregatie is dat hij ook in de voertaal van het Vaticaan, het Italiaans, is. Een Engelstalige ver- sie is in voorbereiding. Die zal ongetwijfeld toe- gankelijker zijn voor een Nederlands publiek. Leo van Leijsen Oriente Cattolico, T. I-III, Congregazione per le Chiese Orientali & Valore Italiano, 5. Edizione 2017. ISBN 978-88-97789-40-6. Oriente Cattolico 2017 (Foto: G. van Dartel).