Jaargang 63 Nummer 2

‘Mens geworden op aarde Heeft de schepper zijn schepping Vernieuwd, toen Hij zich ons openbaarde; Zonder zaad uit een meisje verwekt, Liet Hij haar zo zij was: Onbevlekt.’ ( Akathistoshymne , Zang VII) Deze Moeder Gods-icoon ontleent haar naam en ontstaan aan Exodus 3: 2-5, waarin wordt beschreven hoe God zich openbaart aan de mens Mozes. Bij de Horeb verschijnt hem uit een vuurvlam in een doornstruik de engel des Heren. De doornstruik brandt, maar wordt niet verteerd. De voorchristelijke, oudtestamentische doornstruik waarop het vuur geen vat had, werd typologisch het christelijke symbool voor de maagdelijke geboorte van de goddelijke Verlosser uit de Maagd, de Moeder Gods, die evenmin verteerd werd door ‘het Goddelijke vuur’ dat zij in zich droeg. M aria bleef maagd voor, tijdens en na de geboorte van haar Zoon. Dit be- vestigt de Akathistoshymne voor de oeder Gods: ‘Verheug u; van de vuurverslin- ding der driften breekt gij het geweld.’ Efremde Syriër was een van de eersten die het verband legde tussen het wonderbaarlijke fenomeen uit Exodus en de Moeder Gods, toen hij dichtte ‘Zoals het braambos brandde, maar niet verbrand- de, zo zijt gij maagd gebleven, o heilige Moeder Gods.’ Egeria achterna In de vierde eeuw reisde een vrouwelijke pel- grim, Egeria genaamd, door het Bijbelse land- schap met haar Bijbel als reisgids en bron van kennis. Zij was waarschijnlijk een kloosterzus- ter, afkomstig uit Spanje of Gallië en heeft ons een uniek reisverslag nagelaten: ‘… en zo daalden we dan de berg van God (= de Horeb) helemaal af en kwamen bij de doornstruik. … waarin de Heer in vuur sprak tot Mozes… toen God hem zei: “Maak de riemen van je sandalen los”…’. Waar ligt die Berg Gods eigenlijk? Traditioneel wordt aangenomen dat de Horebberg synoniem is met de berg Sinaï. Maar of het om dezelfde berg gaat en of die berg ligt op de locatie van de ons bekende berg Sinaï zijn omstreden vragen. Een aantekening bij Ex. 19: 1-3 in de Willibrordvertaling vermeldt dat de christelijke traditie hem zoekt in het zuiden van het Sinaïtische schiereiland. Een speurtocht op het internet leerde ons onder andere dat de berg gezocht moet worden in het landMidian, aan de andere kant van de Golf van Akaba, omdat Mozes daar immers de schapen weidde van Jetro, zijn schoonvader, die daar priester was. Ook andere locaties worden wel genoemd, zoals het gebied tussen de Dode Zee en de Golf van Akaba, en zelfs Kadesj in het uiterste zuiden van het beloofde land, alhoewel in Deut 1: 2 geschreven wordt dat de Horeb op elf dagreizen afstand van die plaats ligt. De Alheilige Moeder Gods van het Niet-Verbrandende Braambos 3 Mozes en de engel van God in de rechterbovenhoek van de icoon (fragment icoon ‘Alheilige Moeder Gods van het Niet-Verbrandende Braambos’). Pokrof