Jaargang 61 Nummer 5

Pokrof 5 ontwikkelen. Wat zijn dit dan voor engelen? Engelen worden in de kunstgeschiedenis veelal afgebeeld als boodschappers van God, als intermediair tus- sen God en de mensen. We kennen ook de puur decoratieve putti , de engeltjes met (half)naakte kinderlijfjes, die over vele schilderijen dartelen. De engelen van Julia zijn echter anders. Zij beeldt engelen uit als personificaties van men- selijke gevoelens. Zij zijn sterfelijk: zij vertegen- woordigen onze gevoelens die ook sterfelijk zijn. Zij zijn, volgens Julia, onze spirituele tweelingen. Zo zijn er engelen die melancholie, bescheidenheid, boosheid of bezinning uitbeel- den. Sommige engelen zijn meer verlicht dan anderen –meer engelachtig – ; de één is slechter dan de ander – menselijker. Enkele afgebeelde engelen verliezen hun aard, doordat zij hun persoonlijkheid verliezen door angst, kwaad- heid of melancholie. Hun gezichten worden donker, zij verliezen hun gezicht. Hoe verbeeldt de kunstenares dit? Opmerkelijk is het gebruik van contouren voor de aardse ele- menten van sommige engelen of juist transpa- rante contouren en vlakken die de echte engel- eigenschappen uitbeelden. Opmerkelijk zijn ook de ogen van de engelen, soms zonder pupil- len; zij stralen op een niet menselijke manier, bijvoorbeeld in het paneel ‘Contemplatie’. Soms zijn de engelen juist geschilderd met an- dere, meer menselijke ogen. Bijvoorbeeld in dit schilderij ‘Wandering Angel’ (‘Rondtrekkende engel’, zie voorkant cover). Deze engel is af- komstig uit de Hemel en komt hier om op aarde te verblijven. Hij is met contouren en brede voeten verbonden met de aarde terwijl het rechterdeel van zijn lichaam het engelachtige vertegenwoordigt. Zijn ogen vermenselijken ook, zijn blik verraadt dat hij zich bewust is van zijn – niet gemakkelijke – taak om zich op de aarde staande te houden. En neem de rode engel, de ‘kosmische illusio- nist’ ofwel de goochelaar. Hij is rood geschil- derd, dat staat voor een conditie die zich tussen hemel en hel bevindt. Hij produceert trucs of il- lusies, die het leven voor ons, gewone stervelin- gen, draaglijk of acceptabel maken. Denken wij bijvoorbeeld aan de illusie van de eeuwige lief- de. Tevens vermeldenswaard is het verschil in stijl en uitwerking met de ‘Angel of Light’, de meest kinderlijk weergegeven engel van de tentoon- stelling. Bewust, want hij representeert al het goede en naïeve van de engel. Wereld vande tussenruimte Julia Stankova wil met de serie Engelen minder verhalen vertellen, maar ons steeds meevoeren naar haar geestelijke wereld. Zij noemt dit de wereld van de space in-between . De engelen van Julia Stankova wonen in deze tussenruimte of overgangsruimte. In het Engels klinkt het nog mooier: ‘they dwell in the space in-between‘, engelen die rondwaren in de tussenruimte. Dit ‘in-between’ is een terrein waar veel andere kunstenaars, architecten en filosofen over heb- ben nagedacht en geschreven. Julia sluit met deze serie aan op deze traditie. Wat het voor Julia Stankova de moeite waard maakt om haar Angels of Feelings te maken is dat juist deze gevoelens van schuld, boosheid, voor- gevoel, gekte, melancholie of bescheidenheid universele gevoelens zijn. ‘The sole thing which gives themmeaning is that they are not only mi- ne’, ‘De engelen van gevoelens krijgen beteke- nis doordat zij niet alleen vanmij zijn’. Samenvattend laten de recente werken een ont- wikkeling in het oeuvre van Julia Stankova zien. Van het vertellen van bijbelse verhalen naar uitbeelden van de condities van de ziel. Engelen personifiëren de menselijke condities van de ziel. Julia Stankova wil met ons, kijkers, contact maken door universele gevoelens te to- nen. Julia Stankova blijft op zoek naar nieuwe ma- nieren om te groeien als kunstenares. Een zeer bewonderenswaardig iets. Wat vertellen deze engelen u? Misschien zijn sommige gevoelens heel herkenbaar, troosten zij u of roepen zij iets anders in u op. Femke Huisman Femke HuismanMA is architectuurhistorica en me- dewerker van Benedictushof, het spirituele centrum van de St. Adelbertabdij in Egmond-Binnen. Dit artikel is een bewerking van de lezing bij de ope- ning van de tentoonstelling in april 2014. Julia Stan- kova heeft een prachtige website waarop haar oude- re werk ook te zien is: www.juliastankova.com. Waar Pokrof slechts op de voor- en achterzijde van dit nummer twee besproken schilderingen in kleur kan plaatsen, vindt u daar de besproken werken eveneens in kleur terug. Website Benedictushof: http://www.abdijvaneg- mond.nl/benedictushof-cursussen/ Voor hun nieuwsbrief: zie kopje rechts bovenin.