Jaargang 61 Nummer 3

Pokrof 1 9 De Thomaschristenen van India Jaap van Slageren over Kerala’s oosterse christenen In 2009 maakten twee Nederlandse theologen, ds Jaap van Slageren en Roman Gruijters, in India nader ken- nis met christelijke geloofsgemeen- schappen die de vrucht waren van de allereerste geloofszending daar. Jaap van Slageren schreef er een boek over, ‘De thomaschristenen van India’. Roman Gruijters presenteert het hier. B ijna vijf jaar geleden vertrok ik met Jaap van Slageren naar een zendingsconfe- rentie in het Indiase Bangalore. Beiden deelden we echter ook een bijzondere interes- se in de oude Joodse gemeenschap in de deel- staat Kerala en de lange geschiedenis, aanwe- zigheid en traditie van de thomaschristenen in datzelfde gebied. We besloten om vóór onze conferentie een studiereis te maken door Kerala. Deze groene deelstaat bezat een schat aan oude kerkgebouwen, synagogen en andere stille getuigen van de lange aanwezigheid van Joden en christenen. Traditiegetrouw geloven deze laatsten dat hun kerk door de apostel Thomas gesticht is. Hoewel dit door de meeste wetenschappers betwijfeld wordt, is het wel zeker dat het chris- tendom in India oudere wortels heeft dan in onze contreien. In ieder geval kan, zoals ook Van Slageren aantoont, met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid worden aange- toond dat er in de tweede en derde eeuw al sprake was van een christelijke gemeenschap in India. De Handelingen van Thomas , die gaan over de Indiareis van de apostel, stammen uit de derde eeuw. En ook de bekeerde Alexan- drijnse filosoof, en leraar van Origenes, Pan- taenus zou tijdens een reis naar India in 189 n. Chr. thomaschristenen hebben ontmoet. Joodse en christelijke ontstaansverhalen gelijkend Ik kan me nog goed de discussies tijdens onze studiereis herinneren over de waarschijnlijk- heid of onwaarschijnlijkheid dat de apostel Thomas in het jaar 52 daadwerkelijk met een boot zou zijn geland bij de kust van Malabar, het huidige Kerala. Een verhaal dat overigens verdacht veel lijkt op de legende die de Joden elkaar vertellen over de oorsprong van hun aanwezigheid in Kerala. Zij vertellen elkaar namelijk dat er tijdens een handelsmissie, die plaatshad in de tijd dat de legendarische koning Salomo over Israël heerste, schipbreuk werd geleden voor de kust van India en dat de schipbreukelingen een veilig heenkomen von- den bij de hindoeïstische Indiërs. Natuurlijk kunnen deze verhalen als legendes of ont- staansmythes worden afgedaan, maar dat is wel erg gemakkelijk. Pakistan Zelf was ik overigens gecharmeerd door het idee dat Thomas eventueel via land het noord- westen van India, het huidige Pakistan, zou hebben kunnen bereikt. In de Handelingen van Thomas worden namelijk de namen vermeld van vorsten die over het noorden van India Perzisch kruis. Hier het zogeheten ‘St Thomas Mount Cross’ te Chennai in Tamil Nadu, een westelijker gele- gen buurstaat van Kerala. Dit kruis, waarvan de ouder- dom wordt geschat op de 6e-7e eeuw en dat als het oud- ste kruis van het land wordt beschouwd, geeft aan dat het oosters christendom van India in de geschiedenis verder reikte dan de kust van Malabar in het huidige Kerala