Jaargang 61 Nummer 2

2 0 Pokrof Na het gekissebis in januari over het winnende staatsie- portret, waarbij een foto van Koos Breukel (inderdaad, familie van de auteur) uit 2012 was gebruikt, ontwierp het atelier ‘in een zachte bries’ in Amsterdam een por- tret van koning Willem Alexander, geschilderd door Thom Breukel. B ij het schilderen van iconen worden voorbeelden nageschilderd. Ech- ter, in de tijd dat de eerste iconen ontston- den was er nog geen fotografie, daaromwas het traditie om de afbeeldingen op iconen van ge- neratie op generatie door te gegeven. Keizer Voor de Russische Revolutie van 1917 werd op elk iconenatelier in Rusland een portret van de tsaar geschilderd. Dat is niet zo verwonderlijk, omdat bij het ontstaan van de christelijke religie het portret van de keizer van Rome naar alle uit- hoeken van zijn rijk werd gebracht. In Rome sprak de keizer recht. Toen het rijk zo groot was geworden dat de keizer onmogelijk overal aan- wezig kon zijn, werd bij rechtspraak zijn portret opgehangen. Zo was de keizer toch aanwezig. Presentstelling Deze noodzakelijke aanwezigheid wordt pre- sentstelling genoemd en dat idee wordt voor alle iconen overgenomen. Wat is afgebeeld op een icoon is ook aanwezig. Dit is het verschil met wat er op schilderijen staat. Iconen zijn daarom geen kunst, maar stellen present. Voorwaarde Iconen dienen aan bepaalde criteria te voldoen. Ze moeten herkenbaar zijn op grote afstand. Ze worden gemaakt voor de iconostase, een ico- nenwand in het midden van de kerk die meters hoog kan zijn. Het silhouet van de afbeelding geeft op de icoon aan wie of wat het voorstelt. Heiligen op iconen hebben een gouden nimbus of aureool om hun hoofd, een teken van het Christuslicht waarin alles getekend staat. Maria, de Moeder Gods, heeft een blauw on- derkleed en rood overkleed aan. En het Christuskind wordt afgebeeld in het oranje, de kleur van toewijding. Portret Een rechter spreekt recht in naam van de koning. Bij het ontstaan van het Romeins recht was dat niet anders, toen in naam van de keizer van Rome. Daarom hangt er een portret van de koning in elke rechtszaal. Zo’n portret, het staatsieportret, dient aan criteria te voldoen. Het mag geen karikatuur zijn. De geportretteer- de moet over de hoofden van de aanwezigen heen kijken. Het silhouet laat zien wie of wat het portret voorstelt. Het moet ook plechtstatig zijn, waar het woord staatsie van is afgeleid. De koning wordt met zijn portret present gesteld. Thom Breukel Thom Breukel leidt het open Iconenatelier ‘in een zachte bries’, Handboogstraat 4 in Amsterdam. Onlangs kwam zijn boek uit in het jaar van de stilte 2014: Thom Breukel, «Stil . . . elf ervaringen», met een hoofdstuk over iconen: ‘spiegels van Stilte’. Op zaterdag 24 mei is er i.v.m. dit boek een stille dag in het Dominicanenklooster van Huissen. Iconenatelier ontwer pt portret Willem Alexander Portret van koning Willem Alexander in rood wit blauw en oranje. Het rood op de achtergrond komt uit de Tweede Kamer. Blauw is de kleur van de aarde. Oranje is de kleur van zijn huis (Schilder en fotograaf: Th. Breukel).