Jaargang 60 Nummer 3

Dat de Russisch-orthodoxe Kerk mee- doet aan oecumenische gesprekken betekent niet dat zij haar opvattingen ter discussie stelt. Samen met de ande- re orthodoxe kerken ziet zij zich nog steeds als de enige behoedster van de onvervalste christelijke leer. Haar enige oecumenische intentie is getui- genis afleggen van haar geloof. Dat lijkt een onverzoenlijke houding, maar de realiteit is genuanceerder. I n de eerste helft van het 20 e eeuw waren Russisch-orthodoxe theologen zoals vader Georgij Florovskij grote voorstanders van de oecumenische beweging. De Orthodoxie lijkt vaak onverzoenlijk, maar we zien ook een sterk persoonlijke bescheidenheid van ortho- doxe geestelijken. Het bewustzijn van eigen onvolkomenheid en behoefte aan vergiffenis is een belangrijk gegeven in de orthodoxe spiritu- aliteit, ook ten opzichte van andere kerken: er wordt wel degelijk met respect gekeken naar het geloofsleven en de devotie van leden van andere kerken. Getuigenis afleggen is ook: het geven van een goed voorbeeld en een getuigenis aan de samenleving. Protest tegen gebreken, onvolkomenheden en misdaden hoort daarbij. Vanuit oecumenisch perspectief betekent dit dat de andere christelijke kerken als bondgeno- ten worden gezien. Twee fasen in de dialoog Tijdens de Sovjet-periode leek zich een opmer- kelijke vooruitgang te ontwikkelen in de dia- loog tussen de Rooms-katholieke en de Rus- sisch-orthodoxe Kerk. Tussen 1960 en 1990 zijn twee fasen te onderscheiden: – In 1961 kwam een Russisch-orthodoxe dele- gatie naar het Tweede Vaticaans Concilie. Aanvoerder was metropoliet Nikodim van Leningrad, die ook in de volgende jaren vaker op bezoek in Rome was. Onder zijn leiding en op zijn initiatief werden contacten tussen theo- logische universiteiten versterkt en vond een regelmatige studentenuitwisseling plaats tus- sen het Collegium Russicum in Rome en de Geestelijke Academie in Leningrad. Nikodims initiatieven om een grotere toenadering tot de Rooms-katholieke kerk te bereiken zijn echter steeds omstreden geweest, zowel binnen de Russisch-orthodoxe Kerk als bij andere ortho- doxe kerken. Tussen theologie en geopolitiek 3 Gelovigen tijdens een Russisch- orthodoxe viering. Pokrof