Jaargang 58 Nummer 5

POKROF 2011 • 5 3 Oekraïne en de Holocaust – Heleen Zorgdrager 6 Orthodoxie zonder romantiek. Wil van den Bercken neemt afscheid – Huub Vogelaar 9 Orthodoxen en Evangelischen in Bulgarije – Tanya Petrova 12 Meditatie: H. Nicolaas – Paul Brenninkmeijer 15 Libanese theologie met elan. Interview met Antoine Fleyfel – Leo van Leijsen 19 Christelijke stemmen bij Dostojevski – Dolf Bruinsma 21 Korte berichten 23 Liturgieagenda Pokrof 2 Redactie: Paul Baars, Wil van den Bercken, Paul Brenninkmeijer, Dolf Bruinsma, Geert van Dartel, Josephien van Kessel, Dolf Langerhuizen (hoofdre- dacteur), Leo van Leijsen (redactiesecretaris), Heleen Murre-van den Berg, Katja Tolstaja, Huub Vogelaar. Administratie en redactiesecretariaat: Katholieke Vereniging voor Oecumene, Biltstraat 121, 3572 AP Utrecht, tel. 030 - 2326907, e-mail: secretariaat@oecumene.nl, internet: http://www.oecumene.nl/Publicaties/Pokrof De auteurs zijn verantwoordelijk voor de inhoud van hun bijdragen en geven niet de mening van de redactie weer. De redactie is verantwoordelijk voor titels en tussenkopjes alsook voor foto’s en hun onderschriften. Voor mogelijke onjuistheden in aankondigingen van liturgievieringen en evene- menten kan de redactie niet aansprakelijk worden gesteld. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden reacties in te korten of niet te plaatsen. Opzeggingen dienen vóór 1 december in Utrecht te geschieden, anders wordt men verondersteld abonnee te blijven. De abonnementsprijs is € 17,50, giro 5679145 (codes voor overboekingen vanuit buitenland: IBAN: NL 61 INGB 0005679145 en BIC: INGBNL2A t.n.v. Tijdschrift Pokrof, Utrecht. Opmaak: VANDARTEL , Oss Drukwerk: Van Stiphout, Helmond. VAN DE REDACTIE Deze Pokrof is de laatste van 2011. Pokrof hoopt met dit nummer weer een aantal inspirerende en leerzame artike- len te bieden. In Oekraïne zijn er politieke ontwikkelingen die regelmatig de media halen. Gaat het daarbij veelal over heden en toekomst, ook het verleden, inclusief zijn donkere episoden, is in Oekraïne niet passé. Heleen Zorgdrager doet verslag van de worsteling met de Holocaust in Oekraïne tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij schetst een reëel beeld met hoopvolle tekenen voor een nieuwe fase in de Oekraïense geschiedschrijving. Huub Vogelaar interviewde Wil van den Bercken bij zijn afscheid als bijzonder hoogleraar Russisch Christendom. Deze geeft zijn waardering voor positieve ontwikkelingen in de Russisch-orthodoxe Kerk, maar plaatst – wars van romantiek en ideologie – ook kritische kanttekeningen. Paul Brenninkmeijer geeft in zijn meditatie, aan de hand van historische waarheden en legenden, een beeld van de H. Nicolaas in Oost en West. Evangelischen en Orthodoxen hebben een verschillende visie op het christe- lijk geloof. In Bulgarije heeft dat aanleiding gegeven tot ongemakkelijke betrekkingen. Er zijn echter ook positieve ontwikkelingen, zoals Tanya Petrova in haar bijdrage laat zien. Een land met een bewogen geschiedenis, waar men- sen met heel diverse achtergronden samenleven, is Libanon. Antoine Fleyfel schreef een boek over ’contextuele Libanese theologie’. De visionaire auteurs die hij behandelt, zijn nieuwe wegen gegaan, gedreven om in hun context oplossingen te zoeken voor de religieuze, politieke en maatschappelijke problemen. Tot slot bespreekt Dolf Bruinsma het dit jaar verschenen boek van Wil van den Bercken over de romans van Dostojevski. De redactie van Pokrof wenst u fijne feestdagen en veel inspiratie en leesplezier toe! Dolf Langerhuizen, Hoofdredacteur Pokrof verschijnt vijfmaal per jaar en is een uitgave van de Katholieke Vereniging voor Oecumene Athanasius en Willibrord Wil van den Bercken, emeritus hoogleraar Russisch Christendom en tevens redactielid van Pokrof. (Foto: archief W. van den Bercken)