Jaargang 57 Nummer 2

Pokrof 7 van de Adriatische Zee woont. Vele eeuwen voor- dat Slaven en later Turken deze zuidelijke regio’s van de Balkan gingen bewonen. Men zegt wel dat Albane- zen afstammen van de oude Illyriërs. In elk geval spre- ken ze een indo-europese taal, dus heel ver verwant met Nederlands, Frans, Grieks, Russisch etc. Orthodoxen en rooms- katholieken De kerstening ging geleide- lijk in dit gebied, dat aan- vankelijk kerkelijk viel onder Rome en politiek onder Byzantium (en later ook kerkelijk). Na het schisma van 1054 tussen Rome en Constantinopel zetten de noordelijke stre- ken van het Albanese woongebied het christen- dom uiteindelijk voort in zijn westerse Latijnse vorm, zodat er in Noord- Albanië en het ten noord- oosten van Albanië gelegen Kosovo relatief veel rooms-katholieken van de Latijnse ritus wo- nen. Zuidelijker bestendigde het Byzantijnse christendom zich: in zuid-Albanië en Grie- kenland zijn de Albanese christenen oosters- orthodox. De Albanezen moeten ooit in naam vrijwel allemaal christenen geweest zijn, zij het kerkelijk niet homogeen, want zowel Latijns als Byzantijns van snit. Komst van moslims Halverwege de 15 e eeuw verliezen de christe- nen in het gebied, waaronder de Albanezen, de strijd tegen de Osmanen, de moslim-Turken die vrijwel geheel de Balkan veroverden. Hoe reageerden de Albanezen in religieus opzicht? Menigeen ging over naar het nieuw ingevoerde geloof. De moslims gingen de meerderheid vor- men onder de bewoners van Albanië en Kosovo, over het algemeen soennieten, de variant zoals we die ook kennen uit bijvoorbeeld Turkije, Syrië en Marokko, met een minderheid van bektashi’s, een op de sjia en het soefisme geën- te geloofsrichting. Moslim-Albanezen hebben in het Osmaanse Rijk een belangrijke rol gespeeld. Zo behoorde de dynastie die eerst de Os- maanse khedive (‘onderko- ning’, gouverneur) van Egypte en later ’s lands ko- ning leverde, tot de Alba- nees-Turkse bovenlaag van Egypte, totdat Nasser’s revolutie in 1952 het tapijt onder zowel de koning als deze elite wegtrok. Maar hoe verging het de christe- nen, die christen bleven? Sommigen werden, vol- gens het artikel in Trouw, crypto-katholiek: aan de buitenkant moslim, maar binnenshuis en in de fami- lie christen — zoiets als die Portugezen en Span- jaarden die tot in de 20 e eeuw hun oorspronkelijk joodse geloof of minstens gebruiken trouw waren gebleven achter – in dat geval – een officieel katho- lieke façade. Grieks-katholiek Anderen namen in ver- schillende golven de wijk naar de overzijde van de zee en streken neer in het zuiden van het Aartsbisschop Fan Noli. Albanezen overal ter wereld Albanezen wonen behalve in Albanië ook in Kosovo, Macedonië, Montenegro, Griekenland ( 50.000 à 150.000, recente immigranten met Albanees staatsburger- schap niet meegerekend), Turkije (1,3 mil- joen, meest geassimileerd), Egypte (18.000), Sardinië, Sicilië en het zuiden van de Italiaanse ‘laars’. Met Italië zijn de banden altijd sterk geweest. Zo kwam de bekende communistische politicus en theoreticus A. Gramsci († 1937) uit een christelijke Albanese familie die halverwe- ge de 19 e eeuw nog naar Sardinië was geëmigreerd. Men emigreerde ook naar de ‘Nieuwe Wereld’: Argentinië, Brazilië, Mexico, alsook Canada (15.000), maar vooral naar de VS (115.000). De groep Albanezen in de VS bestaat uit verschil- lende golven immigranten uit Albanië, Kosovo, Italië, waaronder katholieken, orthodoxen, moslims. Bekende Amerikaanse Albanezen zijn de Belushi brothers , twee beroemde acteurs.