Jaargang 53 Nummer 5

POKROF 9 materiaalkosten. De ingrediën- ten voor de verf worden daarom door Girvel aangeschaft en onder zijn leiding door de kinderen op ambachtelijke wijze verwerkt. Dit is een standaardonderdeel van de schildercursus, maar het is ook noodzaak vanwege de hoge prijs voor goede verf. Wanneer ik suggereer dat hij dan wellicht met icoonschilderen meer ver- dient en vraag hoeveel hoeveel tijd het schilderen van een icoon kost, vertelt hij dat de icoon in de iconostase van de Kazanskij So- bor op bestelling was. Hiervoor heeft hij echter niet de volle prijs gerekend, aangezien hij in ruil ook zijn lesatelier in de Kazanskij Sobor heeft gekregen. Normaal zou hij per vierkante decimeter 20 dollar kunnen vragen. Het schilderen zelf gebeurt vaak ter plekke in koude kerkgebouwen met slecht licht en is arbeidsin- tensief. Een muurschildering of icoon neemt vaak enige maanden in beslag. Om rijk te worden moet je ook in Rusland geen icoonschilder of schilderleraar worden! Dat is ook de reden dat maar weinig van zijn leerlingen doorgaan in schilderen of kunst. Girvels zoon (zie icoon van zijn hand op voorkant omslag) is opgeleid in zijn eigen school en is zelfstandig icoonschilder. Opzet van de opleiding Als leraar icoonschilderen straalt Girvel. Er is hem veel aan gele- gen mij uit te leggen hoe hij te werk gaat. Aan het begin van het schoolseizoen selecteert Girvel zijn leerlingen. Ze zijn liefst tus- sen vier en zes jaar oud, gedoopt in de Russisch-orthodoxe Kerk en doen samen met hun ouders als voorbereiding voor de cursus een korte kerkelijke kennisma- king. Zij moeten te biecht gaan en de priesterlijke zegen vragen voor hun cursus icoonschilde- ren. De ouders worden continu bij de activiteiten van hun kinde- ren betrokken. Vaak doen zij dezelfde opdrachten of krijgen opdracht samen met hun kinde- ren iets uit te werken of naar de kerk te gaan. Het cursusjaar duurt van sep- tember tot mei, twee keer per week. De jongeren krijgen onge- veer anderhalf uur les, de oude- ren zo’n twee uur. Het eerste cur- susjaar is gewijd aan de apos- telen-evangelisten Mattheüs, Mar- kus, Lukas en Johannes. In de iconografische traditie zijn er dieren verbonden met de evange- listen. De eerste cyclus van les- sen bestaat uit het tekenen van diersymbolen met potlood. Daar- bij worden de kinderen, hoe klein ze ook zijn, ingeleid in de verha- len van de apostelen en de evan- geliën, en zien ze hoe de heiligen en dieren in de iconografische geschiedenis weergegeven zijn. Girvel gaat uit van voorbeelden uit de strikt Byzantijnse icono- grafie. Volgens hem is de Rus- sische iconografie na Andrej Roebljov in verval geraakt en tot kopiëren overgegaan. Bij Girvel staat het creëren van het beeld centraal. Hij begint daarom met eenvoudige individuele voorstel- lingen (van dieren/symbolen) waardoor de kinderen leren om- gaan met de ruimte binnen een vel papier. Girvel vertelt tijdens de lessen veel over de verhalen uit de bijbel en praat met de kin- deren over wat dingen betekenen op socratische wijze: door het stellen van vragen de kinderen zelf de antwoorden leren ontdek- ken. Girvel illustreert zijn verha- len meteen met voorbeelden in de Kazanskij Sobor (of elders) en laat de kinderen hier ook naar kijken met studieopdrachten. De kinderen werken tijdens de les- sen aan één eindwerkstuk. Girvel benadrukt dat andere peda- gogen verbaasd zijn dat hij de kinderen zo lang zo intensief met iets bezig kan laten zijn. Hij ver- telt dat ze aan die ene tekening in de les werken en dat die ook in zijn bezit blijft; ze krijgen ook op- drachten mee naar huis en wat ze daar maken, is voor henzelf. Hij laat ware kunststukjes zien van zijn vier- tot zesjarige leerlingen en heeft door zijn systeem een goed overzicht van de individuele ontwikkeling van zijn leerlingen. Het volgende cursusseizoen wordt kleurkunde behandeld. Girvel geeft college en laat de kinderen dingen zien en uitvin- den over kleur. De kleurenboog speelt een belangrijke rol en ook moeten de kinderen het geleerde actief overbrengen aan hun ouders. Girvel verbindt deze op- dracht - het tekenen van een vogel met allerlei kleuren - aan de oud-Russische houtsnijkunst. De volgende cursuscyclus voor zeven- tot achtjarigen is dan ook Icoonschilderleraar Rostislav Girvel