Jaargang 53 Nummer 3

POKROF 5 in een bedreigde situatie. Patri- arch Ioakim III was misschien wel de briljantste patriarch van de vorige eeuw. Hij zag toen al dat de gemeenschappelijke grond, de gedeelde waarheid van het ge- loof, de basis is voor samenwer- king en solidariteit tussen chris- tenen. Het patriarchaat is vanaf het begin betrokken geweest bij de oecumenische samenwerking binnen de Wereldraad. Vanaf het begin echter was de Orthodoxie een minderheid ten overstaan van een grote protes- tantse overmacht. Geleidelijk werd de Orthodoxie een druppel in een protestantse oceaan. Be- houdens in Faith and Order, waarin ook de Katholieke Kerk vertegenwoordigd is, voelden de Orthodoxen zich in de commis- sies van de Wereldraad hoe lan- ger hoe meer ongelukkig. Een tweede omstandigheid die tot een herbezinning heeft bijge- dragen, was de ontwikkeling bin- nen de Orthodoxie na de val van de Muur. De Orthodoxe Kerk in Oost-Europa is in de jaren ’90 door een crisis heen gegaan. Er ontstond een sterk anti-westers sentiment. Interne problemen werden daar ook wel eens op afgeschoven. De vraag kwam op of de Orthodoxe Kerken nog wel in de Wereldraad zouden moeten blijven. Het ging daarbij niet alleen om theologische argu- menten, maar vaak ook om sociologische en politieke over- wegingen. In 1998, nog voor de assemblee in Harare, werd daar- om op initiatief van de Oecu- menisch patriarch een panortho- doxe synode gehouden. Daar werd besloten om in Harare de problemen aan de orde te stellen die de Orthodoxie had met de gang van zaken in de Wereldraad. Dit leidde in Harare tot de oprichting van de Speciale Com- missie inzake de Participatie van de Orthodoxe Kerken in de Wereldraad.” Archimandriet Elpidophoros is erg tevreden met het resultaat van het werk van de Speciale Commissie. Hij hoopt dat dit de weg opent voor de Orthodoxe Kerken van Bulgarije en Georgië (beide uit de Wereldraad getre- den in 1998) om weer aansluiting te vinden bij de Wereldraad. Zijns inziens lagen interne en niet theologische problemen ten grondslag van het besluit van beide lokale kerken om uit de Wereldraad te treden. “Wellicht verloopt de weg terug via het geassocieerd lidmaatschap. In ieder geval houdt de Orthodoxe Kerk de plaatsen van beide lokale kerken in het Centraal Comité voor hen open. Ze worden nu voorlopig bezet door vertegen- woordigers van andere lokale kerken.” Commitment De voorzitter van het Centraal Comité, de Armeens-apostoli- sche katholikos Aram I, ging in zijn rede tijdens de assemblee uitvoerig in op de problemen waar de oecumenische beweging momenteel voor staat. Hij sprak ook van een gebrek aan visie. Archimandriet Elpidophoros is gedecideerd als het gaat over het doel van de oecumene en weet zich hierin gesteund door het beleid van de Oecumenische patriarchen in de afgelopen de- cennia. “Het doel van de oecumenische beweging is allereerst het herstel van de eenheid. We kunnen daar- van nooit afstand doen. We zul- len deze opdracht nooit vergeten. We werken daaraan in het geloof dat we wegen zullen vinden om de scheiding te overwinnen. Het is waar dat de inzet voor de een- heid van de lokale kerken uiteen- loopt. Veel Orthodoxe kerken zijn erg traditioneel. De rol van de lei- der is erg belangrijk. De mensen volgen de leider. Het Oecume- nisch patriarchaat is zeer gecom- mitteerd aan de oecumene. Ne- gentig procent van de priesters is goed opgeleid. De laatste drie patriarchen hebben zich zeer sterk ingezet voor het herstel van de eenheid. Patriarch Athanago- ras was bezield door de geest van eenheid. Zijn opvolgers zijn op deze weg voortgegaan. We heb- ben het over een traditie van veertig jaar. Dat wil wat zeggen. In de kerken van Griekenland en Servië zien we veranderingen ten goede. Aartsbisschop Christo- doulos van Athene heeft de paus ontvangen en bereidt een bezoek aan Rome voor. In de Orthodoxie is er opnieuw een sterk commit- ment om voor de eenheid te wer- ken. We kunnen niet leven in het isolement. We leven bovendien niet in gesloten samenlevingen.” Katholieke Kerk In december 2005 werd bekend gemaakt dat de theologische dia- loog tussen de Orthodoxe Kerk