Jaargang 51 Nummer 1

POKROF 2 maal aan. Geen verwijt, alleen maar blijdschap om zijn terug- keer. De menselijke beperkingen komen scherp in beeld en worden in deze tijd op de proef gesteld. Wie kan zich zo grootmoedig en nederig opstellen? Zichzelf en gevoelens wegcijferen? De para- bel toont dat de barmhartige Vader er onvoorwaardelijk zal zijn. Maar men moet zelf die stap naar Hem zetten. Op de derde zondag van de Voorvasten worden stevige maal- tijden met vlees bereid voor familie en vrienden. Op het menu staan vleessalades, borsjtsj (bietensoep met rundvlees), piroski en koelebjaka (kleine en grote vleespasteien), een soort biefstuk tartaar met veel bospad- destoelen, tomaten, komkom- mer, verse dille en veel fruit. De tafel is een feest voor het oog! Dan volgt de Boterweek die uit- mondt in het afscheid van de zuivel; de vierde zondag van de voorvasten. De Boterweek In de Boterweek vormen eieren, kaas, boter, olie, crème, zure room (smetana), bospaddestoe- len, vis en kaviaar de belangrijkste ingrediënten voor de gerechten. De Boterweek is in folkloristisch opzicht een sprankelend licht in de duisternis. Het plezier verdrijft zwaarmoedigheid. Elke dag heeft een eigen thema. Op maandag beginnen de jon- gens ‘s morgens vroeg aan het bouwen van een sneeuwstad. Zij oogsten bij voorbaat veel bewon- dering. Op dinsdag, de vrolijke dag, gaan de mensen de straat op, overal muzikanten; volop bli- ni’s, wodka, eigengemaakt bier en kwas*; jongens amuseren de meisjes, kortom: een uiterst vro- lijk schilderij. Woensdag is het smuldag. Wanneer men het zich maar enigszins kan permitteren wordt de tafel overladen met heerlijkheden. In speciale gele- genheden worden maaltijden voor mensen met een kleine beurs geserveerd. Donderdag wordt het feest voortgezet, lek- ker eten en drinken, muziek, dansen en vooral zingen. Het is een topdag. Vrijdag is de schoon- moederdag. De schoonzoon be- zoekt zijn schoonmoeder en eet de door haar persoonlijk gebak- ken blini’s. Schoonzusterdag wordt op zaterdag gevierd. Getrouwde vrouwen nodigen de zussen van hun man uit bij hen thuis en eten blini’s. Zaterdag en zondag wordt de climax van het feest bereikt. Er vindt op straat een soort carnaval plaats. Vooral in de steden spelen in straten en op pleinen brassbands, er staan eettenten en ijstentjes, er wordt drank verkocht, gedanst, gezon- gen door folkloristisch uitgedos- te groepen en er wordt vooral veel lawaai gemaakt. Verschil- lende keren mocht ik erbij zijn. Het circus draait op volle toeren, theater- en balletvoorstellingen zijn uitverkocht, cafés en restau- rants overvol. Het religieuze aspect is de vie- ring van vergevingszondag. Hoe vreemd het misschien in onze oren moge klinken; gelovige mensen vragen aan elkaar om vergiffenis, waar zij ook zijn en aan wie dan ook. Het antwoord is: “God zal u vergeven”. Vasten en vergeving De folklore brengt mensen samen die elkaar niet altijd zo na aan het hart liggen. De schoon- zoon bezoekt zijn schoonmoe- der, schoonzussen nodigen el- kaar uit. Hier raken folklore en religie elkaar. Vergeving vraagt echter iets meer. De orthodoxe visie op vasten legt een zwaar accent op vergeving. De opvat- ting leeft dat vasten geen enkele zin heeft zonder vergeving. Het lichamelijke vasten duidt op het leveren van een prestatie. Diver- se orthodoxe auteurs wijzen dit element hartgrondig af. De orthodoxe bisschop van Rotter- dam, Dionysii Loukine, zei eens: “Als je denkt dat je met lichame- lijk vasten iets geweldigs doet, hou er dan mee op. Het gaat bovenal om het zuiveren van de geest”. Vasten betekent vooral gerechtigheid en rechtvaardig- heid boven zelfprestatie. In het perspectief staat de medemens. Het zuiveren van de geest door vergeving te vragen en te verge- ven wordt beschouwd als een enorme persoonlijke overwin- ning. Ieder kent vanuit zijn of haar situatie de zwaarte van een dergelijke stap. De pijn van het zich zwaar gekwetst voelen kan diep ingrijpen in de omgang met elkaar. Vergeven kan misschien voor sommigen nog wel eens ooit, maar vergeten? Nooit! Toch richt men zich vanuit de kerk op het zuiveren, het vrijmaken van de geest op weg naar Pasen. Vergeving ontlast de geest, zui- De ingrediënten voor het zelf bakken van blini’s en het resultaat.