Jaargang 50 Nummer 3

POKROF 11 Bij de Russische Revolutie werd het patriarchaat van Moskou hersteld, dat door tsaar Peter de Grote ooit afgeschaft en vervangen was door een synode. Deze synode bestuurde de Russisch- orthodoxe Kerk tot 1917. De Russische Synodale Kerk ontstond toen Russische bisschoppen in het buitenland het bevel van het hoofd van de kerk in Rusland om zich loyaal te verklaren aan het Sovjetregime negeerden. Het woord ‘synodaal’ geeft aan dat deze Russisch-orthodoxen de nieuwe realiteit na de Revolutie voor hun kerk in het moederland afwezen. De Synodale Kerk is een kerk van Russen in het buitenland, maar trok in de loop der jaren ook Nederlandse leden. Een wereldwijd schisma in 2001 leidde ook in Nederland tot gescheiden wegen. Het grootste deel van de gelovigen ging over naar de nieuw opgerichte ‘Russisch-orthodoxe Kerk in Ballingschap’. In 1927 vaardigde metropoliet Sergij van Moskou, de locum tenens - plaatsvervanger - van de overle- den patriarch, een oekaze uit, waarin hij van alle bis- schoppen van de Russische Kerk een loyaliteitsver- klaring eiste ten opzichte van het Sovjetregime. Bisschoppen buiten Rusland, die met hun gelovigen na de revolutie van 1917 het land ontvlucht waren, en sommige kerkelijke gemeenschappen die zich ten tijde van de revolutie al buiten Rusland hadden gevestigd, hadden een aparte bisschoppensynode gevormd, de zogeheten ‘Synode van Karlovci’; een Servische stad in het toenmalige Koninkrijk Joegoslavië. Deze bisschoppen in het buitenland voelden zich allerminst genoodzaakt de loyaliteits- verklaring te ondertekenen en legden deze naast zich neer. Dit betekende een definitieve verwijdering van het patriarchaat Moskou. Het bestuur van deze Russisch-orthodoxe Kerk in het Buitenland, zoals de Russische Synodale Kerk ook wel wordt genoemd, vestigde zich later in München (1944), om zich na enige jaren (eind 1950) definitief te vestigen in het Amerikaanse Jordanville (Oostkust VS). Orthodoxe parochies in Nederland In grofweg de eerste helft van de twintigste eeuw was er slechts één Russisch-orthodoxe parochie in Nederland. Deze parochie, die was gevestigd in Den Haag, behoorde tot het Russisch-orthodoxe Exar- chaat (‘buiten-bisdom’) van West-Europa. Dit bis- dom viel niet onder het patriarchaat Moskou, noch onder de Russisch-orthodoxe Kerk in het Buiten- land, maar onder de jurisdictie van Constantinopel. De geestelijke van de parochie was archimandriet Dionissij. Kort na de Tweede Wereldoorlog keerde hij terug naar de jurisdictie van Moskou, maar een deel van de parochianen van de Haagse parochie was het niet eens met zijn stap. Omdat zij van het Russisch-orthodoxe Exarchaat te Parijs geen eigen Russische Synodale Kerk in Nederland Gelovigen Russische Synodale Kerk rondom bisschop Gabriël van Manhattan bij de paasviering dit jaar te New York (Copyright © 2002 Synod of Bishops of the Russian Orthodox Church Outside of Russia, van zijn Officiële Website).