Jaargang 49 Nummer 4

POKROF 6 Het myron is de belangrijkste hei- lige olie in de oosterse kerken. Het wordt voor het vormsel gebruikt, dat de priester direct na de water- doop toedient om de gave van de H. Geest te symboliseren. Ook wordt het gebruikt bij de wijding van een kerk, een altaar, een anti- mension (altaardoek) en het litur- gische vaatwerk. Verder worden 'heterodoxen' bij hun opname in de Orthodoxe Kerk met myron gezalfd. Wanneer iemand heilig wordt verklaard, worden zijn of haar relieken met myron gezalfd. In tegenstelling tot de Latijnse ritus worden bisschoppen en priesters bij hun wijding niet met myron gezalfd. Wel werden in de nadagen van het Byzantijnse Rijk de keizers tijdens hun kroning met myron gezalfd. Het myron wordt niet alleen in de orthodoxe liturgische theologie, maar ook door de gelovigen als hoogheilig beschouwd. Het wordt ook wel eens bij magische praktij- ken gebruikt, opdat de vrijgeko- men magische krachten nog ster- ker zijn. Sommige priesters werken hieraan mee, maar van- zelfsprekend keurt de kerkelijke leiding dergelijke praktijken af. Aanvankelijk had elke bisschop het recht om het myron te berei- den en te wijden. De primaten van de orthodoxe kerken en in het bij- zonder de patriarch van Constan- tinopel hebben dit recht echter allengs aan zichzelf voorbehou- den. Dat gebeurde enerzijds van- wege de complexe samenstelling van deze zalfolie, anderzijds van- wege de tendens om het gezag over de orthodoxe kerken zoveel mogelijk te centraliseren in Con- stantinopel. Door de grote beteke- nis van het patriarchaat in de oude keizerstad aan de Bosporus is ook de patriarchale invloed in liturgi- sche zaken toegenomen. Heden ten dage wordt het wijdingsgebed van het myron door de patriarch en de aanwezige bisschoppen samen uitgesproken. Dit kan gezien wor- den als een verwijzing naar de oor- spronkelijke praktijk. In de Grieks-orthodoxe Kerken wordt doorgaans eens in de tien jaar het myron bereid en gewijd. Myron is in de Byzantijnse ritus de benaming voor de zalfolie die in de Latijnse ritus chrisma heet. Gewoonlijk wordt er zoveel myron bereid als voor een periode van tien jaar nodig is. Ook dit jaar stond de myronwijding weer op het programma, evenals bijvoorbeeld in 1992, 1983 en 1973. De bereiding en wijding vinden plaats tijdens de Grote en Heilige Week (Goede Week) in de residentie van het Patriarchaat van Constantinopel in Istanbul. 'HEMELSE ZALFOLIE' A Bereiding en wijding van het myron