Perspectief 2020-47

2020-47 Synodaliteit: leitmotiv of een kerkelijke manier van zijn? 23 Vervolgens hebben we kort drie theologische fundamenten aangegeven (die ook aan de orde zijn in het vernoemde document), die vanuit orthodox oogpunt het begrip commu- nio/ koinonia verduidelijken: zijn trinitaire verankering en zijn eucharistische verwerkelijking definiëren de communio als een correlatie tussen eenheid en verscheiden- heid (het ene en de veelvoud). Ten slotte hebben we enkele kritische bedenkingen gemaakt bij de praxis van de synoda- liteit zowel bij de orthodoxen als bij de katholieken. We hebben onze bewondering uitgesproken voor de katholieke instelling van de diocesane synode, die onze Kerk zou kunnen helpen om sommige zwakke punten in de uitoefening van de synodaliteit binnen de lokale Kerk te verbeteren. Anderzijds kan de bisschoppelijke synodaliteit van de ortho- doxen de katholieke ecclesiologie en praktijk inspireren in haar inspanningen om de regionale realisatie van de bisschoppelijke synodaliteit, die door de jarenlange romeinse centralisatie gehypnotiseerd was, nieuw leven in te blazen. De titel die we aan deze conferentie gaven kan wat provocerend klinken. Hiermee willen we benadrukken dat er een belangrijk gevaar schuilt achter dit delen van het begrip syno- daliteit. Haar herontdekking is ongetwijfeld niet alleen heilzaam voor de trouw van onze respectievelijke Kerken aan de wil en de roeping van God, maar ook voor onze toenadering en ons oecumenische verlangen naar een volledige kerkelijke eenheid. Het gevaar dat we nochtans lopen door hetzelfde begrip van de synodaliteit te gebruiken is dat we de illusie hebben van een herwonnen consensus, terwijl iedere Kerk zal blijven leven en denken zoals voorheen, volgens haar eigen confessionele kerkelijke manier van zijn. Kardinaal Kas- per heeft op hetzelfde risico gewezen met betrekking tot de ecclesiologie van de communio. Zo zegt hij: “Deze brede receptio (van het concept van de communio) mag nochtans onze ogen niet sluiten voor het feit dat achter het begrip ‘communio’ voorstel- lingen en zeer verscheiden opvattingen schuilgaan die nauw verbonden zijn met niet opgeloste oecumenische verschillen op het vlak van de ecclesiologie. 64 Het volstaat dus niet te spreken over de synodaliteit zonder op zoek te gaan naar een gemeenschappelijk begrijpen ervan, en er tegelijkertijd zorg voor te dragen dat onze kerkelijke praxis gete- kend blijft door de theologie van de synodaliteit.