Perspectief 2019-46

2019-46 Mijn protestantse identiteit kan ik alleen katholiek dragen 49 3. Katholiciteit als wezenskenmerk Katholiek stond voor mij lange tijd voor iets waar ik als protestant vanaf stamde en in mijn werk raakte ik er al gauw van overtuigd dat die afkomst belangrijk was voor het goede verstaan van met name de liturgie, zoals het jodendom dat is voor de Bijbelse exegese. Maar gaandeweg leerde ik katholiciteit kennen als één van de vier wezenskenmerken van de kerk, ook van de kerk waartoe ik behoorde. Ik werd hier sterk bij bepaald door de oprichting van het Oecumenisch Forum voor Katholiciteit, dat in het najaar van 2012 met een ‘Katholiek Appel’ de kerken op riep ernst te maken met het geloof in ‘de ene heilige katholieke en apostolische kerk’ door zichzelf de vraag te stellen in hoeverre zij katholiek zijn. Het verwarrende is dat deze laatste een wezenskenmerk van alle kerken zou moeten zijn, maar ook fungeert in de eigen naam van bijvoorbeeld de Rooms-katholieke Kerk. Stephan Sanders, die in Trouw (2 oktober 2019) schrijft over wat hij gelooft aan de hand van het Apostolicum signaleerde het probleem ook: ‘En dan is er nog het dagelijks gebruik van het woord katholiek, dat na de Reformatie zo'n beetje synoniem is geworden met rooms-katholiek. Maar we hebben het hier over de belijdenis van de apostelen, de eerste christenen, die het zonder paus en Rome moesten stellen. De 'heilige, katholieke kerk' is een herinnering aan die vroege eenheid en ook een beleden geloof in de toekomst van de ene, heilige en algemene kerk’. Ook merkte hij op dat in de belijdenis met het woord katholiek uitdrukkelijk afstand wordt gedaan van het stam- of etnodenken […]. Het is vermoeiend en het lijkt flauw, maar als iemand zich voorstelt als katholiek vraag ik toch om specificering. 4. Herdenking van de Reformatie De tijd rond de eerste gezamenlijke herdenking van de Reformatie van protestanten en rooms-katholieken in 2017 is voor mij heel vormend geweest en stelde mij steeds beter in staat de gebruikelijke stereotypen achter mij te laten. Inspirerend hierbij was het rap- port van Rooms-Katholieken en Lutheranen ‘Van Conflict naar Gemeenschap’ dat inzichtelijk maakt hoeveel puin er inmiddels is geruimd en hoeveel misverstanden er zijn opgehelderd rond thema’s als Rechtvaardiging, Eucharistie, Ambt en Schrift en traditie.