Perspectief 2019-45

2019-45 39 Charismata in het leven en de zending van de kerk 1 Prof. dr Erik Borgman 1. Inleiding. Opdat zij allen één mogen zijn’, bidt Jezus volgens het Johan- nesevangelie de avond voor zijn lijden (17,21). In de oecumene wordt deze zin vaak gebruikt als verwijt: en zie eens hoe verdeeld wij feitelijk zijn, schande. Maar Jezus bidt niet zomaar om eenheid. Jezus bidt om eenheid, en nu citeer ik het Johannesevangelie verder, ‘zoals Gij, Vader, in Mij en Ik in U, dat zij in ons mogen zijn’. Wat hier aan de orde is, dat noemen de Griekse kerkvaders perichorèsis, weder- zijdse doordringing. De Vader kan alleen de Vader zijn dankzij en in zijn verbondenheid met de Zoon en de Geest, de Zoon is de Zoon dankzij de Vader en de Geest, de Geest is de Geest in en door de Vader en de Zoon. De orthodoxe theoloog Ioannis Zizioulas spreekt in dit verband van een ‘ontologische revolutie’, een revolutie in het zijn zelf. Zeker in het Westen zijn wij geneigd te denken in termen van ‘dit’ tegenover ‘dat’, van ‘ik’ tegenover ‘jij’ en vooral in termen van ‘van mij’ tegenover ‘van jou’. Dat splijt en splitst. In God echter, legt Zizioulas uit in zijn onlangs in het Nederlands verschenen boek Gemeenschap en an- dersheid, bestaat het ene altijd dankzij het andere, in en vanuit de verbondenheid met de ander. Dit geldt ook voor onze eenheid met God: als Jezus bidt dat wij in Hem-en-de- Vader blijven, dan zegt Hij dat wij niet bestaan, tenminste niet in de volle zin die Hij voor ons op het oog heeft, zonder onze verbinding met God. Wij christenen zouden ons dus één moeten weten in onze innige verbinding met God, het feit dat God ons omvat en doortrekt en wij willens en wetens daarvan leven. Ik stel dit graag voorop, om het volle gewicht te kunnen geven aan de uitspraak van Paulus die mij in ieder geval buitengewoon dierbaar is: ‘Er zijn verschillende gaven, maar slechts een Geest’, en: ‘alles is het werk van een en dezelfde Geest, die aan ieder zijn gaven uitdeelt zoals Hij het wil’ (1 Kor. 12,4 en 11). Met hieraan het volle gewicht geven bedoel ik dat wij