Perspectief 2019-44

2019-44 Thema – In vrede samenleven Prof. dr. Marcel Poorthuis. 43 5. Syrië Ik keer even terug naar Syrië. De naam is genoemd: Massignon, een grote geest. Islamo- loog en katholiek mysticus, priester van de Grieks-katholieke Kerk. Ik denk dat het klooster Mar Musa zoals meerdere kloosters sterk door hem is geïnspireerd. Ik zie bij Massignon minder het besef dat verschillen tussen de religies, tussen christendom en islam, geres- pecteerd kunnen worden zonder die te ontkennen. Of men zowel moslim als christen kan zijn, is de vraag: de Koran meent wel dat Injil en Taura door God zijn neergedaald, licht en leiding bevatten en dat christenen volgens hun Injil moeten oordelen. Daarmee blijven ze echter christen, gelukkig maar. De abt van de communiteit Mar Musa, de Italiaan Paolo Dall’Oglio, die nu al enkele jaren spoorloos is, ziet voor zichzelf wel een dubbele identiteit: moslim en christen. Als we ‘Moslim’ breed opvatten als iemand die zich net als Abraham overgeeft aan God, klopt dat natuurlijk wel. Maar toch weet ik niet over zo’n dubbele identiteit ons echt verder helpt. Begrip voor de ander is nog wat anders dan diens identiteit delen: erkenning van wezenlijke verschillen en de gastvrijheid hebben om die verschillen een plaats te geven, verdwijnt dan. Laten we eerst eens naar Massignon kijken: Massignon, ietwat extatisch, ziet bijvoorbeeld een diepgaand verband tussen het stadje Fatima waar Maria is verschenen. Fatima – Maria, twee vrouwengestalten, op mystieke wijze verbonden. Ik denk dat Arabische christenen in Syrië zelf daar iets anders tegenaan kijken. Mijn eigen ervaring in Damascus is de vanzelfsprekende scheiding tussen moslims en christenen in Damascus. Zelfs de minaret staat er naast de Grieks-katholieke kerk, onge- twijfeld om de christelijke eredienst te overstemmen door de oproep tot gebed. Opmerkelijk is ook de adhesie van christen-Arabieren aan Assad, vóór de oorlog en mis- schien nu ook nog wel aangezien men wel verder moet met elkaar. De logica: de ene minderheid (Alawieten, waartoe Assad behoort) beschermt de andere minderheid, de christenen. Een democratisch proces waarbij de meerderheid de macht krijgt zou voor christen-Arabieren buitengewoon ongunstig zijn. Ik vertelde aan mijn hospita dat ik joodse studies deed, toen ik een etage wilde huren voor mijn gezin. We hadden de zaken geregeld, maar ik moest later terugkomen. Was ik joods?