Perspectief 2018-42

2018-42 5 Het levenseinde: Hoe komen christenen tot een beslissing? Uitdagingen voor het geloof Prof. Dominique Jacquemin 1 Inleiding Ook al krijgt de vraag over het levenseinde maatschappelijk en in- dividueel veel aandacht, toch blijft ze omwille van vele redenen een zeer moeilijke vraag. Vanuit sociaal oogpunt wordt het levenseinde in toenemende mate, ook al is het impliciet, bepaald door een voorstelling van «het ideale leven», medische efficiëntie en, in ons land, een dubbele wetgeving over het levenseinde; enerzijds die van de palliatieve zorg, anderzijds die van euthanasie. Hoe men zijn eigen levenseinde voorstelt, wordt hierdoor beïnvloedt. Bovendien is deze belangrijke levensperiode bijzon- der en intiem. Men spreekt er weinig over en ze behoort tot het complexe spectrum van het psychische, ethische, spirituele en voor sommigen het religieuze. Deze aspecten zijn onderling verbonden en interfereren met de voorstelling van het levenseinde voor zichzelf en voor anderen en met het kader van de opeenvolgende beslissingen die er eigen aan zijn. Dit alles toont aan hoe complex de vraag voor deze uiteenzetting is: «christenen», terwijl het vooral een vraag is van een man of vrouw, in een unieke situatie, die op een heel verschillende manier betrokken kan zijn op het christelijk geloof; «komen ze tot een beslissing», terwijl de betrokkenheid op het levenseinde zich over het algemeen over een lange tijd uitstrekt, en bepaald wordt door de progressieve ervaring van de fysieke en/of psychische achteruitgang die door elke persoon ook heel verschillend beleefd kan worden. Deze moeilijkheden verdienen te worden aangepakt, al is het maar gedeeltelijk. We zullen dit doen in vijf stappen. Na enkele epidemiologische bevindingen, zullen we eerst de con- text schetsen waarin iedere christen ondergedompeld wordt wanneer hij een of andere beslissing over zijn levenseinde moet nemen. De geneeskundige praktijk heeft een impact