Perspectief 2018-42

2018-42 Prof. Dominique Jacquemin 23 6.3 Van een ethische benadering «van..» naar een gemeenschappelijke begeleiding Een derde uitdaging is een accentverschuiving in de debatten over het levenseinde: van een uitsluitend ethische benadering naar een menselijk en kerkelijk engagement van de betrokken personen. De Belgische bisschoppen benadrukten dat in hun pleidooi voor so- lidariteit dat wij graag heilzaam willen noemen: «Wij zijn ervan overtuigd dat de toekomst van onze samenleving in een groeiende onderlinge solidariteit ligt. Op de een of andere manier ervaren we allemaal in ons sociaal leven, op ons werk of in onze familiekring de negatieve kant van een individualisme dat mensen in hun eigen eenzaamheid opsluit. Waarom willen we dan mensen die met lijden geconfronteerd worden, in hun eenzaam- heid bevestigen door hen de illusie te geven dat hen niets anders rest dan uit het leven te stappen?» 46 Deze oproep doet ons zeker denken aan de toename van de palliatieve zorgverlening in ziekenhuizen, woon- en zorgcentra, rust- en verzorgingstehuizen en thuis, wat impliceert dat de vraag rond het levenseinde er bespreekbaar wordt 47 –, maar ook aan een consis- tentere structurering van de gezondheidspastoraal die tegemoet komt aan diegenen die, geconfronteerd met een beslissingsproces, zich sociaal en familiaal in de grootste een- zaamheid bevinden. Dit is zeker een menselijk engagement maar het krijgt zijn volle theologische kleur in het oude begrip van «zielzorg». 48 Welke plaatsen en middelen zijn er waar de hedendaagse mens in zijn twijfel en wanhoop eigen aan zijn grote kwetsbaar- heid, nog «een woord van genade» 49 kan horen? Dit sluit ook aan bij de uitdaging op vlak van onderwijs en vorming die we zojuist beschreven hebben. 6.4 Theologisch durven doordenken, op gevaar van «het leven» Het begrip «zielzorg» brengt ons uiteindelijk bij de ultieme uitdaging voor de moraalthe- ologie: in welke geestesgesteldheid dient deze zielzorg te gebeuren? Hier is het dat de theologie zijn volle relevantie krijgt. Ook al moet een ethische en theologische reflectie nooit bang zijn om het nagestreefde goede in herinnering te brengen – in het bijzonder vanuit ons perspectief door middel van het leergezag – toch moet ze evenzeer durven doordenken om de mensen die geconfronteerd worden met zware beslissingen in hun bestaan, zelf tegemoet te treden. Wij hebben een voorbeeld gegeven door hier een ethiek