Perspectief 2018-39

2018-39 Symposium: De impact van de Hervorming in onze kerken Prof. dr. Annemarie C. Mayer 64 Reag eer “ sola fide ”-criterium van de rechtvaardigingsleer. Dei Verbum 2 stelt dat de zelf-openba- ring van God in Jezus Christus de mensen direct en onmiddellijk bereikt. Door de genade van God geloven ze in God die zichzelf openbaart. Geen enkel bemiddelend element wordt vermeld. Enkel in het tweede hoofdstuk van Dei Verbum wordt een onderscheid gemaakt tussen de openbaring van God of het evangelie aan de ene kant en de Heilige Schrift, de traditie en de verkondiging aan de andere kant, kortom: de verschillende vor- men om het geloof door te geven (DV 7-10). Geloof wordt in Dei Verbum als de vrucht van goddelijke genade beschouwd en niet als enige persoonlijke verdienste (DV 5). In 1967, twee jaar na het einde van het concilie, startte de officiële dialoog tussen Katholieken en Lutheranen. In 1999 konden de Lutherse wereldbond en de Rooms-Katholieke Kerk gezamenlijk verklaren: “Samen belijden we: door genade alléén, door het geloof in het verlossingswerk van Christus en niet op grond van enige verdienste van onze kant, worden we aanvaard door God en ontvangen de Heilige Geest, die onze harten vernieuwt terwijl hij ons bekwaamt en roept tot goede werken” (Gemeenschappelijke verklaring over de rechtvaardigingsleer 15). 11 Dezelfde gemeenschappelijke verklaring over de rechtvaardi- gingsleer bevestigt als gezamenlijke overtuiging wat sinds de 16de eeuw een kerk- splitsende aangelegenheid was: “We delen ook de overtuiging dat de boodschap van rechtvaardiging ons op bij- zondere wijze richt naar de kern van het nieuwtestamentische getuigenis van Gods verlossingswerk in Christus: het vertelt ons dat ons nieuw leven als zondaars enkel te danken is aan de vergevende en vernieuwende barmhartigheid die God als een gave uitdeelt en die we in geloof ontvangen en nooit op geen enkele wijze kunnen verdienen” (Gemeenschappelijke verklaring over de rechtvaardigingsleer 17). Als er overeenkomst is over dit alles betekent dit dat de wederzijdse veroordelingen uit de tijd van de Reformatie de kerken vandaag niet langer raken. Om dit kort samen te vatten: er zijn vier cruciale punten waar de dialoog met lutheranen het katholieke begrip van verlossing kan helpen: (1) het aanvaarden van de rechtvaardiging door geloof alléén, (2) het verwerpen van de idee dat genade ook een realiteit in de menselijke persoon is, (3) het verwerpen van iedere ‘ samenwerking’ van de persoon bij zijn of haar rechtvaardiging en (4) de reformatorische leer van de heilszekerheid .