Perspectief 2017-38

Perspectie 36 Geert van Dartel kritiek van katholieken ook wel. Ze waren beducht voor die nadruk op die sola’s alsof de ethiek er niet toe doet. De Reformatie heeft overigens de goede werken en de heiliging niet vergeten, maar beschouwt ze niet als oorzaak van de verzoening met God maar als een vrucht van het christelijk leven.’ 50 jaar zijn katholieken en lutheranen met elkaar in dialoog over de vragen die ten grondslag liggen aan de verdeeldheid. Hoe beoordeelt u de nieuwe katholieke visie op Maarten Luther en de gegroeide overeenstemming? ‘Luther stond eigenlijk nog niet zo ver af van de katholieke theologie. Dat blijkt uit zijn opvattingen over sacramenten, zijn opvatting over de Eucharistie, de biecht en het ambt. Sommigen vinden dat Luther met één been in de Katholieke Kerk is blijven staan. Met Calvijn komt het dan allemaal goed (lacht). Katholieken zien Luther vandaag als reform- katholiek die zich terecht keerde tegen een gedegenereerde kerk, die hij niet wilde verlaten, maar wilde hervormen. In het geding tussen Rome en Reformatie gaat het om de visie op de mens, op geloof, over de sacramenten en de visie op God. We vinden elkaar in de christologie en in het geloof in de Drie-ene God. Binnen dat gedeelde kader is een andere cultuur gegroeid. Ten diepste gaat het daarbij om een verschil in opvatting over de Kerk. De Katholieke Kerk verstaat zichzelf als sacramenteel heilsinstituut, bij de kerken van de Reformatie is het Woord constituerend voor de Kerk. Die verschillen zijn niet zo maar te overbruggen. Ik ben kritisch op een oecumene die streeft naar de grootste gemene deler. De overeenstemming over de rechtvaardigingsleer uit 1999 is een belangrijk resultaat, maar niet het laatste woord. Eerder is de op Christus geënte vroomheid het terrein waarop protestanten en katholieken elkaar kunnen vinden. De weg van de vroomheid is voor mij de weg van de oecumene. Instituties worden minder belangrijk, hoewel ze nodig blijven als dragers van een eeuwenlange traditie. Jongeren vinden elkaar steeds meer over de grenzen van instituten heen.’ Wat heeft het Tweede Vaticaans Concilie voor de toenadering tussen katholieken en protestanten betekend? Heeft Luther met Vaticanum II zijn concilie gekregen? ‘Vaticanum II maakte een beweging terug naar de Bijbel en legde nadruk op het persoonlijk geloof. Dat zijn zaken die protestanten aan het hart gaan. Als Luther alle teksten van Vaticanum II gelezen had, zou hij verblijd zijn. Maar de polemicus Luther zou