Perspectief 2016-31

2015-31 ‘Van Conflict naar Gemeenschap’ 9 Reag eer ‘Van Conflict naar Gemeenschap’ overigens ook ten opzichte van het concilie van Trente (nr. 78-89). Men zou hierbij de vraag kunnen stellen of Trente – hoewel onbetwist van grote betekenis voor de katholieke kerk en theologie – niet te zeer een tegenreactie was tegen het opkomend protestantisme en daardoor niet steeds evenwichtig, en of dit feit in het rapport wel voldoende naar voren wordt gebracht. Blijft staan dat het vernieuwde historisch onderzoek een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de bevordering van een constructieve dialoog tussen de confessies. Hoofdstuk IV: Basisthema’s van Maarten Luthers theologie in het licht van de Luthers / Rooms-katholieke dialogen (91-218) Dit meest omvangrijke hoofdstuk van het rapport geeft eerst enkele achtergronden van de theologie en het denken van Maarten Luther aan (nr. 98-101). Daarna worden vier van de voornaamste thema’s van Luther besproken – namelijk: rechtvaardiging, eucharistie, ambt en Schrift en traditie – waarbij telkens eerst de positie van Luther wordt weergegeven, vervolgens katholieke vragen bij het betreffende thema en tenslotte de groeiende overeenstemming ten aanzien van deze thema’s die door de oecumenische dialogen is bereikt, waarbij ook nog bestaande verschillen niet verzwegen worden (vgl. nr. 95) 9 . In het bijzonder dit hoofdstuk is theologisch knap werk. Wat de achtergronden van het denken van Luther betreft, bevestigt het rapport, wat de rooms-katholieke theoloog O.H. Pesch in zijn boek ‘Hinführung zu Luther’ stelt, namelijk dat men bij Luther degelijk theologisch onderzoek vindt, met als zwaartepunten Paulus, Augustinus en de Duitse Mystiek 10 . Een heel opmerkelijk resultaat van de oecumenische dialogen is dat met betrekking tot de thema’s van de rechtvaardiging en van Schrift en traditie een verregaande overeenstemming is geconstateerd tussen lutheranen en katholieken. Met betrekking tot het eerste thema haalt het rapport de ‘Gemeinsame Erklärung zur Rechtfertigungslehre’ van 1999 aan: “In het licht van deze consensus zijn de resterende 9 De besproken thema’s zijn ook uitvoerig besproken in het boek over de vruchten van de oecumenische dialoog van W. Kasper van 2009; Nederlandse uitgave: W. Kasper, Een rijke oogst. De vruchten van de oecumenische dialoog, Berne Heeswijk 2011. 10 Vgl. O.H. Pesch, Hinführung zu Luther, Mainz 32004, 312. Hamans is in zijn kerkgeschiedenis evenwel kritischer ten aanzien van de degelijkheid van Luthers theologie, vgl. Hamans, Geschiedenis, 542.