Perspectief 2014-23

2014-23 Woord van welkom 3 Reag eer beeldvorming op een wetenschappelijke studiedag kritisch tegen het licht te houden. De katholieke theologie heeft immers veel aandacht voor het vroege christendom en voor de kerkvaders, maar voor de 16 eeuw is er veel minder belangstelling. Toch is die periode, de eeuw van het begin van de Reformatie en van het Concilie van Trente, van groot belang om de verhoudingen tussen katholieken en protestanten te kunnen begrijpen. Zoals bekend stonden de religieuze twisten van de 16 e eeuw in een spannende politieke context, zowel nationaal als internationaal. Zonder de steun van de vorsten zou de Refor- matie vroegtijdig gesmoord zijn, en van hun kant speelden ook de paus en de keizer een rol in de organisatie en het verloop van het Concilie van Trente. De hoop van onder andere Karel V was dat dit Concilie de vrede met de reformatoren zou herstellen, maar helaas werd die hoop niet bewaarheid. Het Concilie van Trente leidde tot een definitieve breuk van de katholieke kerk met de reformatie, met als uiteindelijk resultaat de godsdienstoor- logen, die in de 16 e en de 17 e eeuw grote delen van Europa hebben geteisterd. Hoewel op het eerste gezicht dit soort problemen tot een ver verleden behoren, hoeven we de krant maar open te slaan om te beseffen dat een land ook in onze tijd totaal gedestabiliseerd kan worden door religieuze conflicten. De burgeroorlog in Syrië is één van de meest trieste illustraties van deze waarheid. Maar ook hier in West-Europa staat de plaats van de religie in de publieke ruimte opnieuw hoog op de politieke agenda. Het thema van vandaag, de betekenis van het Concilie van Trente voor de hervorming van de katholieke kerk, is een stuk vreedzamer. Het wordt vanuit twee invalshoeken bestu- deerd: een historische, die de priesteropleidingen en de catechese in de 16 e en 17 e eeuw onderzoekt, en een actualiserende benadering, die de geloofsverschillen tussen katholie- ken en protestanten herleest en herwaardeert in het licht van de oecumenische toenadering in de 20 e en 21 e eeuw. Ik hoop dan ook van harte dat deze studiedag bouw- stenen aandraagt voor oecumenische herdenking dan wel viering van het begin van de Reformatie, en zo een teken mag zijn voor de manier waarop verschillende godsdienstige tradities van elkaars geschiedenis kunnen leren. Immers, wederzijds begrip en respect tus- sen religies zijn van cruciaal belang voor elke samenleving, niet alleen een kleine 500 jaar geleden, maar ook nu.