Perspectief 2013-22

2013-22 Het mysterie in beeld in de katholieke traditie 35 R eageer 2 Het eigen perspectief van de kunst in de 20 ste en 21 ste eeuw Kunst en religie hebben in de katholieke traditie van Europa een rijke gezamenlijke ge- schiedenis, die lang werd gekenmerkt door de dominantie van de religie. In de moderne tijd heeft de kunst zich echter uit deze dominantie weten te emanciperen. Ze begon, vaak op provocerende wijze, eigen wegen te gaan. In de late moderniteit leek religie dan steeds meer uit de kunst te verdwijnen. Ze was geen thema meer. De kloof tussen kunst en religie was een feit. Onder invloed van de postmoderniteit is het tij nu opnieuw gekeerd. Kunst en religie zoeken elkaar weer op. Opmerkelijk is dat de nieuwe toenadering is gebaseerd op een respectvolle en gelijkwaardige omgang met elkaar, waarbij de eigen authenticiteit belangrijk is en dat betekent ook ruimte voor de eigen creativiteit. 6 De voorbeelden van het premoderne samengaan van kunst en religie zijn natuurlijk talloos. We kunnen bij- voorbeeld denken aan de zeer bekende voorstellingen van de piëta van Pietro Perugina en van Michelan- gelo: Maria, de moeder van Jezus houdt haar gestorven zoon vast (zie afbeelding). We zien hier hoe de kunst in dienst staat van religie en haar grote verhalen uitbeeldt. Een conflictueuze relatie tussen kunst en religie is op een eveneens zeer be- kende afbeelding te zien: de Maagd Maria slaat het kindje Jezus, in 1916 geschilderd door Max Ernst. 6 vgl. Madeleine Bieri, Kunst als Funktion der Spiritualität, Kunst in Funktion für Spiritualität. In: Wolfgang W. Müller (ed.), Suche nach dem Unbedingten. Spirituelle Spuren in der Kunst . Zürich, 2008, blz. 167-182