Perspectief 2013-22

2013-22 27 Behoedzaam omgaan met de Traditie Een orthodoxe benadering dr. Constantin Kenanidis De zending van onze Kerk moet tegelijkertijd op de wijsheid van de overlevering van de kerkvaders steunen als op onze theologische kennis om bevredigende oplossingen te bieden en voorstellen te formuleren die toelaten de evangelische en heilzame boodschap van ons geloof aan te passen. De gepaste verwoording van de the- ologische begrippen omtrent de traditie / overlevering van onze Kerk door de tijd eist een bijwerking en verwerkelijking. De belang- rijkste vraag die dan wordt gesteld luidt: Wat is de inhoud van de theologische en wetenschappelijke criteria die toelaten het kader te creëren van deze – overigens wezenlijke – actualisering. In de antieke Kerk was het gebruikelijk dat leerstellige verklaringen werden vooraf gegaan door woorden als ‘in opvolging van de heilige Vaders’. Het decreet van Chalcedon begint met deze woorden. Het zevende Oecumenische Concilie opent de beslissing over de hei- lige iconen op een iets meer uitgebreide wijze: ‘In opvolging van het goddelijk geïnspireerde onderricht van de heilige Vaders en van de traditie van de katholieke Kerk…’. De didascalia - het onderricht van de Vaders - is het formele en normatieve referentiebe- grip. Dit is meer dan een eenvoudig ‘beroep doen op de antiquiteit’. De Kerk heeft immers steeds de nadruk gelegd op het permanent karakter van haar geloof, vanaf het eerste begin en door de eeuwen heen. Deze identiteit vanaf de apostolische tijden is het meest zichtbare en symbolische teken van het ware geloof, dat steeds hetzelfde blijft. Nochtans is ‘de antiquiteit (oudheid)’ op zich geen voldoende bewijs van het ware geloof. Bovendien, was de christelijke boodschap klaarblijkelijk een verbazingwekkende nieuwheid voor de oude wereld en een oproep tot radicale ‘vernieuwing’. Het ‘oude’ verdwijnt en alles wordt ‘nieuw’. Maar het probleem is dat ook ketterijen zich kunnen beroepen op het verleden en het gezag van bepaalde ‘tradities’ inroepen. Feitelijk zijn ketterijen dikwijls gehecht geble- ven aan het verleden. Archaïsche formuleringen kunnen vaak gevaarlijk verleidelijk blijven.