Perspectief 2013-19

35 Hoe katholiek is mijn kerk? door Arjan Plaisier Het appèl Het Oecumenisch Katholiek Forum stelt de vraag aan de kerken of ze leven vanuit een katholieke grondhouding. Het katholieke wordt gekenmerkt door het overal, altijd en allen. Ook vraagt ze de kerken terug te keren naar Schrift, belijdenis en episkopè in hun onderlinge verbondenheid als instrumenten van deze katholiciteit. Van mij wordt geen wetenschappelijk of apologetisch betoog verwacht, maar een zelfkritische reflectie. Dat wil ik zeker, maar veroorloof me enige inleidende opmerkingen, zo plompverloren kan ik nu ook niet op de vragen antwoorden en de reflectie plegen. Ik ben blij dat we niet pas vandaag met een dergelijk appèl te maken hebben. De oecumene kent een lange traditie en er is ook veel gewonnen in deze geschiedenis. Twee keer is er een krachtig appèl uitgegaan aan de kerken: die van de wereldwijde zending en die van de wereldoorlog. Dat was twee keer een appèl dat zijn weerga niet kende, met de nodige druk van boven. De bliksem moest ervoor flitsen van het ene einde van de wereld tot het andere, en weer een andere bliksem moest flitsen aan de kimmen. Dan gebeurt er wat op aarde, dan gebeurt er wat met de kerk. Oecumene is niet een of ander leuk speeltje van mensen, maar heeft met de hand van God te maken. Die hand zal blijven werken. Ik ben niet zo pessimistisch over de oecumene. Er zal ook in deze eeuw aan ons kerkelijk leven worden geschud. Ineens blijken dan de muren niet veel meer te betekenen en waait de Geest met kracht door de gewelven. Veel kerkelijke cultuur blijkt vandaag de dag ineens gedateerd en heeft dan ook zijn tijd gehad, ook als die nog krampachtig in stand wordt gehouden. In de tweede plaats erken ik ten volle de betekenis van het katholieke, het algemene, de eenheid. Dat heeft, en daarin stem ik in met het manifest, met God zelf te maken zoals Hij in Jezus Christus is verschenen. Het is de daad van God ‘om alles in de hemel en op de aarde onder één hoofd bijeen te brengen, onder Christus’ (Efese 1, 10) die katholiek is. Jezus Christus is gekomen. God heeft alles onder één hoofd gebracht. Onder dit hoofd is eenheid, de eenheid van de liefde, genade en vrede van God. Het katholieke appèl is een terecht appèl om in deze eenheid te blijven, en daar steeds naar terug te keren. Daarbij helpen de woorden altijd, overal en allen. Er is immers het gevaar sektarisch te worden. De wereld is sektarisch, de kerk is katholiek. De wereld kan niet anders dan sektarisch zijn, hoe universeel er ook wordt gedacht en hoe globalistisch er ook wordt gehandeld. Het echte fundament van de eenheid ontbreekt. Het is hooguit broddelwerk, pappen en nathouden, en dat is dan nog maar het beste ook. Vaak wordt de hand overspeelt en krijgen we uitstulpingen van eenheidsrijken of ideologieën. Maar dat is geen eenheid, dat is terreur. De enige eenheid die houdt is er een die ons wordt geschonken, die een vrije gave van God is. Het is de eenheid van de liefde, gebaseerd op het offer van de liefde en de overgave. Dat brengt samen, al het andere drijft uit elkaar. Het is de Geest van Christus die bij machte is om wat uit elkaar valt bijeen te brengen in een vrede die geen product is van menselijk werk, maar gave van God. Kerk is daar waar Christus doorwerkt met zijn Geest en waar mensen zich door deze Geest laten inpalmen. Christus is niet een idee, Hij is een daad van God, een offergave, de gekruisigde en opgestane Heer. Kerk is waar de liefde van Christus doorwerkt. Dat gebeurt