Perspectief 2010-7

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 7, maart 2010 24 H ANDREIKINGEN VOOR DIACONALE OECUMENISCHE SAMENWERKING Hub Crijns is directeur van landelijk bureau DISK - Dienst in de Industriële Samenleving vanwege de Kerken - en vanuit die functie sinds 1988 betrokken bij de kerkelijke campagne tegen verarming en verrijking. Wanneer in oecumenisch verband wordt nagedacht over het werkveld van diakonia , vallen onmiddellijk verschillen op in de wijze waarop kerken hierover spreken. Er is voorlopig geen breed oecumenisch begrip. 1 Omschrijving van diaconie Het hart van diaconie wordt, kort gezegd, gevormd door het duo barmhartigheid en gerechtigheid , met als tweede duo kernwoorden wederkerigheid en verzoening . Diaconie is het geven en ontvangen van de bijbelse barmhartigheid en gerechtigheid in wederkerigheid en verzoening. Deze woorden zijn geleefd geloof, niet alleen brood en wijn, maar verwijzend naar Gods Koninkrijk. In het Handboek Diaconiewetenschap, Barmhartigheid en Gerechtigheid 2 , wordt na een boeklange zoektocht de volgende omschrijving van diaconie gegeven: “Onder diaconaat / diaconie verstaan we het handelen vanuit en door kerken en andere door het evangelie geïnspireerde groepen en bewegingen dat gericht is op het voorkómen, opheffen, verminderen dan wel mee uithouden van lijden en maatschappelijke nood van individuen en van groepen mensen en op het scheppen van rechtvaardige verhoudingen in kerk en samenleving”. In deze omschrijving staat het handelen van christenen voorop. De concrete uitwerking van het diaconale handelen kan ook worden omschreven als “de christelijke dienst van zorg, presentie, solidariteit en verzet ten behoeve van mensen in nood”. 3 Deze dienst heeft als doel dat noodlijdenden daadwerkelijk hulp in hun nood ervaren. Zorg, solidariteit, verzet en presentie zijn er wezenlijke aspecten van. - Met ‘zorg’ wordt bedoeld de acute en blijvende hulpverlening aan mensen in nood. - ‘Solidariteit’ houdt in: hun kant kiezen en naast hen blijven staan. - ‘Verzet’ staat voor: weerstand bieden tegen elke vorm van onrecht en zich inzetten voor zodanige verandering van situaties en structuren dat mensen tot hun recht kunnen komen. - ‘Presentie’ of aanwezig zijn in de nood en het lijden van mensen is een diaconale kwaliteit, evenals het bidden in deze situaties. Lijden kan zo groot of zo onoplosbaar zijn, dat er met zorg, solidariteit en verzet weinig eer te behalen is. Aanwezig zijn om niet in het geloof is dan een haalbare diaconale manier van handelen. 4 Benaderingen in diaconaal handelen Bij diaconaal handelen is het verstandig eerst onderscheid te maken tussen twee soorten van benadering om hulp te bieden en te organiseren, te weten de interventiebenadering en de presentiebenadering. De interventiebenadering is kenmerkend voor alle professionele 1 Ik beschouw de begrippen ‘het diaconaat’ of ‘de diaconie’ als synoniem en omdat ik een katholiek theoloog ben, voel ik me meer thuis bij diaconie. 2 H. Crijns, W. Elhorst, L. Miedema, H. Noordegraaf, P. Robbers - van Berkel, E. van der Panne, S. Stoppels e.a., Barmhartigheid en Gerechtigheid. Handboek diaconiewetenschap , Kok Kampen en DISK Amsterdam, 2005-2, blz. 392-398 3 Wanneer hebben wij U gezien? Op zoek naar de schatten van de kerk . Beleidsnota over de diaconie in het bisdom Rotterdam , Bisdom Rotterdam, 2000, blz. 13. 4 A. Baart, Diaconaal handelen. In: Barmhartigheid en Gerechtigheid, Handboek diaconiewetenschap , 2005, blz. 282-293 Hub Crijns is directeur van landelijk bureau DISK - Dienst in de Industriële Samenleving vanwege de Kerken - en vanuit die functie sinds 1988 betrokken bij de kerkelijke campagne tegen verarming en verrijking.