Perspectief 2009-3

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 3, maart 2009 27 Voor de liberalen in het debat van vandaag, is er geen hiërarchische of immanente orde in de schepping; er kan inderdaad geen pre-existente morele orde als zodanig bestaan. Voor sommige liberalen is de idee van een vooraf bestaande ordening, meer bepaald een hiërarchische ordening, een instrument van een illegitieme ideologie, waarvan mannen en vrouwen bevrijd dienen te worden. Voor conservatieven is Paulus’ visie op de wereld er een van hiërarchische orde en wanneer we ons daarvan afkeren lopen wij gevaar. Iedere grote kerkgemeenschap wordt met deze punten geconfronteerd. Hoe we Paulus dienen te lezen – met betrekking tot ethische kwesties – blijft een centrale vraag in de oecumene waarin ik nu geen stelling rond wens in te nemen. Deze nieuwe oecumenische problematiek heeft uiteraard gedreigd de anglicanen ernstig te verdelen en blijft voor ernstige moeilijkheden zorgen. We weten gewoon niet in welke mate de beide partijen in het debat op een integere wijze met elkaar in communio kunnen blijven - in een zichtbare eenheid. Besluit Ik heb in deze korte uiteenzetting geprobeerd om niet nogmaals veel betreden paden te bewandelen. Ik heb getracht aan te tonen hoe centraal Paulus’ gedachten en geschriften zijn voor de oecumene vandaag. Paulus wordt door beide kanten gedwongen om hun zaak te dienen: als een charismatische liberaal dan wel als een conservatieve institutionalist. Beide zijden van het hedendaagse debat kijken naar Paulus om hun positie te legitimeren, hoewel ze zich meestal op verschillende teksten in het corpus paulinum beroepen. Oecumenici met verschillende overtuigingen keren vaak terug naar Paulus’ visie op de eenheid in de brief aan de Galaten: U allen die door de doop één met Christus bent geworden, hebt u met Christus omkleed. Er zijn geen Joden of Grieken meer, slaven of vrijen, mannen of vrouwen – u bent allen één in Christus Jezus2. (Gal 3, 27-28) Maar de kwestie blijft of de prachtige visie van Paulus op de eenheid dient geïnterpreteerd te worden als een voorschrift voor de fundamentele gelijkheid binnen een hiërarchisch gestructureerde ‘huishouding van God’ of dat wij nu een nieuwe oecumenische theologie van het Lichaam ontdekken waarin die fundamentele gelijkheid uiteindelijk uitdrukkelijk dient gerealiseerd te worden, niet enkel voor joden en niet-joden, slaven en vrijen, maar ook voor mannen en vrouwen, en of dit ook kan uitgebreid worden tot het domein van de homoseksuele relatie. Dit is zeker een van de meest belangrijke kwesties voor de oecumenische lezing van Paulus vandaag.