Perspectief 2008-1

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, Jrg. 1, nr.1, juni 2008 21 het joods-christelijke erfgoed en de godsdienst om woorden als ‘persoon’, ‘vrijheid’ en ‘emancipatie’ te kunnen verstaan en te socialiseren. Dr. Paul-Werner Scheele, emeritus-bisschop van Würzburg, koos een andere weg om de relevantie van Willibrord voor onze tijd in het licht te stellen. Uitvoerig ging hij aan de hand van de heiligen Patrick en Columbanus in op de oud-ierse spiritualiteit die Willibrord heeft gevormd. Het is een christocentrische en trinitaire spiritualiteit die gekenmerkt wordt door een diepe verbondenheid met de schepping en die uitstaat naar de komst van het hemelse Rijk. Deze geesteshouding die ten grondslag ligt aan de missies van Columbanus (6 e eeuw) en Willibrord (7 e eeuw) en hun metgezellen, stelde hen in staat om tegenslagen en teleurstellingen binnen het perspectief van het geloof uit te houden. Het beste van deze oud- ierse spiritualiteit is, zo bisschop Scheele, te danken aan de werkzaamheid van de heilige Geest. Zoals Willibrord die kon ervaren is dat nu voor ons een uitdaging die ons confronteert met vragen die het hart van de christelijke existentie raken: Leven wij volgens het Woord van God? Denken en handelen wij vanuit een verbondenheid met en verantwoordelijkheid voor Gods schepping? Zijn wij zo krachtig en radicaal zoals de bijbelse boodschap van ons vraagt? Stellen wij onze hoop op de Heer die onze toekomst is? En voelen we ons werkelijk verbonden met de Vader, de Zoon en de heilige Geest? En wat doen we tot lof van zijn heerlijkheid (Ef. 1,12,14)? ‘Nieuwe geloofsverkondigers’ Op de tweede dag van het colloquium werd de oecumenische relevantie van Willibrord nader in kaart gebracht. De oud-katholieke aartsbisschop van Utrecht, dr. Joris Vercammen, legde in zijn lezing vooral de nadruk op de betekenis van Willibrord voor de plaatselijke kerk. In de verhouding tussen oud-katholieken en anglicanen is de heilige Willibrord een verbindende figuur. Canon Keith Punshon van de Anglicaanse Kerk hield een indrukwekkende lezing over de moeilijke situatie van de Anglicaanse Kerk die door spanningen verscheurd dreigt te worden en momenteel voor grote uitdagingen staat. In de tijd van Willibrord kwamen Engelse en Ierse missionarissen naar het continent. Misschien moeten we het nu omdraaien, aldus Punshon. ‘We hebben nieuwe geloofsverkondigers nodig die leven en getuigen van Gods liefde’. Prof. Augustin Nikitin van de Russisch Orthodoxe Kerk uit Moskou gaf een beknopt overzicht van vindplaatsen met betrekking tot Willibrord in de Russische literatuur. Geert van Dartel hield een inleiding over het werk van de Katholieke Vereniging voor Oecumene die Athanasius en Willibrord als patroonheiligen heeft en plaatste het werk van de Vereniging aldus binnen het perspectief van de christelijke hoop en volharding. Vic.-Gen. Mathias Schiltz van Luxemburg sprak over de betekenis van Willibrord in de oecumenische dialoog over de Petrusdienst en over de eenheid van de Kerk in Europa. Europa als waardengemeenschap Een bijzondere spreker op het colloquium was, tenslotte, de Luxemburgse premier Jean- Claude Juncker. Zijn bijdrage ging niet over de persoon van Willibrord maar over Europa als waardengemeenschap. Het thema van de waarden van Europa, betoogde Juncker, staat eigenlijk pas sinds het Verdrag van Maastricht uit 1992 op de politieke agenda. Het gesprek daarover dat inmiddels door 27 landen met uiteenlopende rechtstradities en culturen gevoerd wordt, is niet eenvoudig. Het handvest over de Europese Grondrechten (2000) waarin wordt gesteld dat Europa een vredesordening wil zijn die gebaseerd is op gemeenschappelijke waarden, is een belangrijk document. Democratie, vrijheid en rechtstatelijkheid zijn de peilers van de Europese eenwording. Uitvoerig sprak Juncker over het belang van de macht die nodig is, maar niet omwille van zichzelf bestaat. In Europa geldt bovendien het primaat van de politiek. Subsidiariteit en solidariteit zijn belangrijke principes om de verhoudingen binnen de Europese Unie te reguleren. Juncker legde er de nadruk op dat Europa zowel intern als extern haar verantwoordelijkheid in de wereld moet dragen. Solidariteit, zo zei hij, moet in praktijk gebracht worden. Zowel ten aanzien van Oost-Europa als ten aanzien van Afrika. Juncker staat een Europa voor dat de internationale solidariteit actief bevordert.