Perspectief 2008-1

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, Jrg. 1, nr.1, juni 2008 20 Willibrord: heilige voor deze tijd voor Europa Terugblik op het Internationales ökumenisches Kolloquium te Echternach Dat Willibrord, patroonheilige van de Kerk in ons land, 1350 jaar geleden in het Engelse Ripon geboren werd, zou ons bijna zijn ontgaan. Het is ook wel enigszins te begrijpen dat na de viering van de Willibrordjubilea van 1989 en 1995 een pas op de plaats gemaakt wordt. Veel parochies en instellingen dragen de naam van onze patroonheilige en vooral daar wordt de band met Willibrord als geloofsverkondiger en als eerste bisschop van Utrecht beleefd. In Echternach waar zich in de crypte van de basiliek het graf van de heilige Willibrord bevindt, is de band met Willibrord bijzonder sterk. Jaarlijks komen met Pinksteren ca. 12.000 pelgrims voornamelijk uit Luxemburg, Duitsland, België en Nederland naar Echternach toe voor de springprocessie. Als we bedenken dat deze processie een traditie van eeuwen is, die in het teken staat van de vreugde van Pinksteren, dan wordt duidelijk dat het hier om iets anders gaat dan om een folkloristisch gebruik waarvoor het vaak wordt aangezien. Daar kun je lang en breed over praten, maar dat moet je ondergaan om het te beseffen. Wetenschappelijk onderzoek Het houden van een processie alleen is niet genoeg om de gedachtenis aan Willibrord levend te houden. Ook de studie en de gedachtewisseling over zijn betekenis voor de Kerk in verleden en heden dragen daartoe bij. Het wetenschappelijk onderzoek naar de tijd, de persoon en de verering van Willibrord heeft in de vorige eeuw een hoge vlucht genomen. Veel bronnen zijn ontsloten zodat over deze heilige die over zijn persoon zo weinig heeft nagelaten, maar wel een groot werk heeft verricht, toch veel bekend is. Op initiatief van Theo Walin, deken van Echternach, vond bij gelegenheid van het 1350 e geboortejaar van Willibrord een internationaal oecumenisch colloquium plaats over de betekenis van Willibrord voor de eenheid van de Kerk op ons continent. De vraag waarop het colloquium een antwoord probeerde te vinden was in hoeverre de heilige Willibrord een gestalte is die de kerken in Europa verbindt. Een heilige voor onze tijd, een heilige voor Europa! Opkomst van de islam Tijdens het twee dagen durende colloquium dat plaatsvond in het Trifolion, het nieuwe cultuurcentrum van Echternach, werden persoon en werk van Willibrord vanuit veel invalshoeken en perspectieven belicht. De historicus prof. Arnold Angenendt schetste een indringend beeld van de tijd waarin Willibrord werkte. De missie van Willibrord en zijn metgezellen past in de opkomst van het Karolingische Rijk. Dat kwam niet zomaar uit de lucht vallen, maar moet ook begrepen worden tegen de achtergrond van de opkomst van de islam in die tijd. Volgens Angenendt waren Willibrord en zijn metgezellen zich daarvan terdege bewust en zeer ongerust daarover. Tussen de christelijke en de islamitische wereld lag in die tijd een duidelijke grens. Ook voor de ontwikkeling van het bisschopsambt zijn Willibrord en Bonifatius van belang. Willibrord werd door de hofmeier Peppijn ingezet als aartsbisschop naar Engels model. Angenendt prees de grote missionaire en culturele betekenis van Willibrord en zijn gezellen in en vanuit de abdij van Echternach. Met een citaat van de Duitse filosoof Jürgen Habermas onderstreepte Angenendt de actuele betekenis van Geert van Dartel, Secretaris van de Katholieke Vereniging voor Oecumene.