EEN EXEMPLARISCHE DIALOOG 149 M. Verzoening Hoe dan ook blijft het –zowel bij een pacifistische als een niet-pacifistische benadering van conflictescalatie – vanuit christelijk perspectief belangrijk om na te denken over verzoening na conflicten.219 Het is ook in deze context dat het document Samen geroepen om vredestichters te zijn betekenis heeft: ze laat zien hoe het in zijn werk gaat als kerken die betrokken zijn geweest bij gewapende conflicten met elkaar, een weg naar verzoening inslaan. De verklaring is er eerlijk over dat deze weg moeilijk en weerbarstig is, maar gaat deze weg van de verzoening van de herinneringen wel. De verklaring illustreert dat het gezamenlijk benoemen van lijden dat ieder zelf teweeg heeft gebracht, hiervoor essentieel is. Het morele kwaad bevindt zich aldus ook aan de eigen zijde. Dit maakt een belangrijke voorwaarde voor verzoening duidelijk: de erkenning dat men niet zozeer een deel van de oplossing is, maar ook, en in historische zin eerst, een deel van het probleem. Een volgende stap is het schuld belijden tegenover degene aan wie het kwaad is berokkend. Hiermee wordt het relationele karakter van het begane kwaad erkend, en daarmee ook het feit dat men voor de verwerking en een gezamenlijke toekomst afhankelijk is van de tegenstander. De noodzaak van deze erkenning maakt verzoening precair. Maar omdat de noodzaak tot erkenning uiteindelijk wederkerig is, is het perspectief op verzoening potentieel realistisch. Voor beide partijen heeft verzoening tegelijk het karakter van verzoek en aanbod. Verzoening heeft uiteraard ook een theologische dimensie: de verzoening met God wiens gebod tot naastenliefde men overtrad in de context van het conflict. Deze verzoening met God wordt steeds gekenmerkt door asymmetrie: mensen vragen erom, en God schenkt ze. Daarom is het theologisch begrip van verzoening met God nauw verwant aan vergeving van Godswege: beide drukken een geschenk uit. Verzoening met God heeft aldus – van God uit bezien – een niet verplicht karakter. Maar ze is wel verplichtend, ook voor God: Hij is 219 Schreurs, N. (2004), Werk maken van verzoening. Budel : Damon.
RkJQdWJsaXNoZXIy MzgxMzI=