In de laatste Pokrof-editie van deze jaargang vertelt auteur Paul Baars over de bijzondere ideeën van een Russisch-orthodoxe icoonschilder ('Terug naar de oorsprong van de christelijke kunst. De Theodorovskij-kerk volgens vader Zinon', Pokrof 2015-5, pp 6-9). Hoe bijzondere zijn diens opvattingen?

Archimandriet Zinon is behalve icoonschilder ook priestermonnik en theoloog. Een hele originele! In zijn ideeën over de vormgeving van een orthodox kerkinterieur gaat vader Zinon terug naar met name de oude basilica's (5e-8e eeuw) van Rome. (Hoewel zijn opvattingen niet helemaal nieuw zijn, maar o.a. ook in bepaalde Griekse kringen van de oosterse orthodoxe leven, zijn ze binnen de Orthodoxie nog altijd enigszins revolutionair.)

Sobórnostj

In Rome's christelijke kerken van de Late Oudheid en Vroege Middeleeuwen waren geen iconostases. Tussen de altaarruimte, waar de geestelijken voorgaan in de liturgie, en het schip van de kerk, waar de gelovigen staan, was er wél een eenvoudige afscheiding.  "Het past bij het ideaal van de ‘sobórnostj’, de gezamenlijkheid van de kerk. Heel het gelovige volk viert de liturgie.", zo verwoordt Baars de visie van vader Zinon. "Een iconostase brengt volgens vader Zinon een scheiding aan tussen geestelijkheid en volk."

De theorie voorbij

Het boeiende van vader Zinon is dat hij het niet alleen bij theorie heeft gelaten, maar ook concreet en tastbaar heeft uitgewerkt in de benedenkerk van de Petersburgse Theodoroskij-kerk (Russ. Fjodorovskij). Baars laat tevens zien dat ook zonder een iconostase vader Zinon de iconografie er niet bij in laat schieten en hoe hij belangrijke heilsfeiten door middel van wandschilderingen in de apsis heeft uitgebeeld. Dit alles maakt Paul Baars' artikel met name boeiend voor wie zich interesseert in de wereld van liturgie en iconen.

Ander boeiends in dit nummer

Overige bijdragen in de editie 2015-5 gaan over de componist Arvo Pärt, de theologische wortels van het Kerstfeest en zijn icoon, één dag uit pelgrimstocht naar Servië van vader Theodoor uit Deventer en een kerstverhaal door Leskov van meer dan100 jaar gelden, maar nog altijd prettig leesbaar. Pokrof 2015-5 eindigt met de negende afleveing van de vaste rubriek 'Byzantijnse Liturgie, dit keer over het bekende Trisagion-gezang.

 

Klik hierboven op de knop Volledig scherm  voor een volledige schermweergave.