Perspectief 2018-41

2018 - 41 Heiligheid, met de hulp van Gods genade 29 Reag eer de Heilige Geest stelt je in staat om dit te doen. En heiligheid is uiteindelijk de vrucht van de Heilige Geest in je leven”. 12 Deze nadruk op het sacrament van de doop is een eerste aanknopingspunt voor dialoog rond de exhortatie. Daarbij is het allereerst van belang om te bevestigen dat het Doopsel ons allen tot Christen maakt en met elkaar verbindt op een manier die kerkgrenzen overschrijdt. 13 Vervolgens is de vraag: wat betekent het om gedoopt te zijn? En hoe verhouden we ons tot de gedachte dat dit sacrament daadwerkelijk de genade geeft die nodig is voor een Christelijk leven? Wanneer we op deze punten tot een gedeeld verstaan kunnen komen, kan Gaudete et Exsultate een basis zijn voor het gesprek over de roeping van alle Christenen. 3. De Schrift als leidraad Zoals gezegd staan de zaligsprekingen in het hart van de exhortatie. Pauselijke documenten putten per definitie rijkelijk uit de Schrift maar de keuze voor de zaligsprekingen maakt een verfrissende indruk. Deze beginwoorden van de Bergrede zijn namelijk lange tijd naar de achtergrond geschoven. Dat komt voort uit een zekere verlegenheid met het hoge ideaal dat er in uitgesproken wordt. Voortdurend worden vormen van uitleg voorgesteld die het morele appèl zodanig duiden dat het geneutraliseerd wordt. 14 Toch is er in de katholieke traditie een lange uitlegtraditie die juist de Bergrede in het hart van het Christelijk leven stelt. Augustinus stelde dat men “daar op het gebied van de hoogste morele normen volgens mij de volmaakte christelijke levensstijl [zal] aantreffen”. 15 Voor Thomas van Aquino valt de nieuwe wet van God samen met de genade van God in de harten van de gelovigen. In de woorden van de Bergrede komen we echter het dichtst bij een geschreven versie van die nieuwe wet. 16 Recent zijn deze inzichten meer nadrukkelijk naar voren gebracht in pauselijke uitspraken. Paus Johannes Paulus II noemde de Bergrede “de Magna Charta van de moraal van het evangelie”, en gaf de zaligsprekingen de nodige aandacht in de herziene versie van de Catechismus. 17 Franciscus sluit dus aan bij een lange traditie en bij zijn directe voorgangers. 18