Perspectief 2018-41

Perspectief 28 Dr. Anton ten Klooster zwakheden maar ook tegen de duivel, die de paus uitdrukkelijk ziet als meer dan een mythe, symbool of idee. 8 Het is dus zaak om te onderscheiden of ingevingen van de Heilige Geest afkomstig zijn of van de geest van de wereld of de duivel. Deze gedachte van ‘onderscheiding der geesten’ is typisch voor de Ignatiaanse spiritualiteit waar de paus als Jezuïet vanzelfsprekend uit put. 9 Dit is ook van belang voor discussies over de uitleg van het veelbesproken document Amoris Laetitia waarin de term ‘onderscheiding’ een belangrijke rol speelt. Gaudete et Exsultate is een bijzonder rijk én praktisch document. Het verdient aanbeveling het allereerst als een persoonlijke gids te lezen. Dat is de uitdrukkelijke bedoeling van de paus en op die manier is het document ook het meest aansprekend voor de lezer. In het kader van het oecumenisch gesprek kan het echter ook behulpzaam zijn ommeer studieus naar bepaalde aspecten te kijken. Ze vormen namelijk een verdere verheldering van het katholieke denken over de heiliging van de mens, een thema dat steeds terugkeert in de discussies en gesprekken tussen Rome en Reformatie. Daarbij ligt de nadruk op het Doopsel als basis van de roeping van de mens, de Schrift als leidraad voor het leven, en de verhouding tussen genade en vrije wil. In het vervolg van deze beschouwing zal ik dan ook achtereenvolgens deze onderwerpen behandelen, met de bedoeling om openingen te bieden voor een oecumenische dialoog op basis van de pauselijke exhortatie. 2. Het Doopsel als basis voor de roeping tot heiligheid Twee dingen zijn duidelijk in het geheel van de exhortatie: iedere gelovige is geroepen tot heiligheid, en deze roeping wordt hem of haar toevertrouwd in het Doopsel. Meteen in de eerste alinea maakt de paus duidelijk dat “[Jezus] wil dat we heiligen worden en dat we geen genoegen nemen met een bleek en middelmatig bestaan”. 10 In de Schrift is die roeping tot heiligheid aanwezig, waarover straks meer. De paus relateert de roeping aan het Doopsel. In dit sacrament wordt een opdracht gegeven en krijgt de gelovige tegelijkertijd de middelen om deze te vervullen. Wanneer geloof en leven moeizaam worden is het zaak om te onderscheiden “hoe we beter de missie kunnen vervullen die ons bij ons Doopsel is toevertrouwd”. 11 De genade van dit sacrament kan “vrucht dragen in een weg van heiligheid”, zo schrijft de paus en hij spoort de lezer aan: “Laat alles open zijn naar God, keer je in elke situatie tot hem. Raak niet ontmoedigd, want de kracht van